خلاصه

قیاس وضع برنامه ریزی و استفاده جهان اسلام در قیاس با کشورهای حوزه اتحادیه اروپا، نشان دهنده فقدان فهم صحیح در سازمان همکاری های اسلامی در برنامه ریزی جهت استفاده از بستر اینترنت برای پیشبرد اغراض خود و پیشرفت و توسعه در کشورهای عضو هست. از سوی دیگر، مطالعه وضع موجود نشان می دهد که تاحالا هیچ نگاه جامعی در این مورد وجود نداشته که نتیجه آن، چیزی جز از دست رفتن مجال ها و روبه رو شدن با مشکلات عدیده، من جمله تروریسم سایبری و عدم تعادل در توسعه کشورهای اسلامی در برابر سایر کشورها، نخواهد بود. این مقاله، به افق های آتی که در بستر اینترنت پیش روی جهان اسلام قرار دارد، به اختصار اشاره می نماید.

کلیدواژگان: اینترنت اسلامی، آینده اینترنت، اسلام و اینترنت.

مقدمه

آینده اینترنت در جهان اسلام، مقوله ای هست که تاحالا کمتر به آن اندیشیده شده و در برنامه ریزی های کشورهای اسلامی به آن پرداخته شده هست؛ اما با نگاهی گذرا میتوان عاملان متعددی را در اهمیت این مساله ذکر کرد؛ عواملی مثل: تعداد بسیار فراوان مسلمین و تنوع قومیت ها و زبان و پراکندگی بلاد اسلامی در چهار قاره جهان و احتیاج روزافزون این جامعه بزرگ جهانی به برقرار کردن ارتباطات پایدار و بسترهای مناسب استفاده اقتصادی، اجتماعی، علمی و جابه جایی تجربیات، علل محکمی در اهمیت پرداختن به مبحث استفاده از بستر اینترنت جهت پیشبرد اغراض امت اسلامی و رسیدن به اتحاد اسلامی هست.

از سوی دیگر، مطالعه آینده، امری بسیار دشوار و دارای روش های علمی و دقیق هست و این نکته را که اینترنت در جهان اسلام در ۱۰ سال آینده چه طور می باشد، مطالعه ای زمان گیر و سخت می باشد. ازاین رو، مبحث مورد بحث ما این نیست که اینترنت در جهان اسلام در سال های پیش رو چه طور می باشد، لکن به این پرداخته خواهد شد که اینترنت در جهان اسلام در سال های آینده چه مسیرهایی را توان دارد طی نماید؛ مجال هایی که نشناختن و نپرداختن به آن، شاید در آینده مبدل به تهدیدهای بزرگی برای جهان اسلام شود.

تذکر این نکته بجاست که مسلماً همگرایی در شکل دادن جامعه اسلامی به اینترنت اسلامی، تنها منسوب به برنامه ریزی مسئولین کشورهای اسلامی نیست و فرهیختگان مسلمان توان دارند نقش بسیار تاثیرگذار و پیش پیروز ای را در این زمینه ایفا نمایند.

برای آینده اینترنت اسلامی چه باید بکنیم؟

۱٫ سازمان همکاری های اسلامی

۱٫

سازمان همکاری های اسلامیبا توجه به اغراض ذکرشده در تأسیس سازمان همکاری های اسلامی (OIC: Organization of the Islamic Cooperation) یعنی بالا بردن همبستگی اسلامی میان کشورهای اسلامی و ایجاد جوی به منظور رشد همکاری و تفاهم میان کشورهای اسلامی، سازمان همکاری های اسلامی مهمترین سازمان اسلامی هست که با دارا بودن ۵۷ کشور عضو، از ۴ قاره جهان عضو دارد (همشهری آنلاین، ۱۳۸۶). اما بالاخره تأسف، عدم فهم صحیح سازمان همکاری های اسلامی (کنفرانس سران کشورهای اسلامی)، به عنوان بزرگ ترین اجتماع بین المللی اسلامی از برنامه ریزی در بالا بردن همکاری های اینترنتی را میتوان بخشی از نواقص اجلاس برگزارشده توسط این سازمان دانست.

۲٫ اتحادیه اروپایی و اینترنت

اگر چه این سازمان تاحالا مصوباتی در مورد همکاری هایی مثل تشکیل خبرگزاری مشترک کشورهای اسلامی یا پایه گذاری اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی داشته هست، اما در مورد ایجاد سنگ بنای همکاری های مبتنی بر وب، هیچ اقدام مخصوصی صورت قبول نکرده هست. (۲٫

اتحادیه اروپایی و اینترنتدر مقابل سازمان همکاری های اسلامی، میتوان تلاش های اتحادیه اروپا در به خدمت گیری اینترنت برای پیشبرد اغراض کشورهای عضو این اتحادیه یاد کرد؛ اتحادیه ای که اگر چه به ظاهر رویکردی سکولار داشته و همگرایی کشورهای این حوزه برمبنای دین نیست، اما به واقع، کارکرد این سازمان در اعطای عضویت به ترکیه، تشبیه آن را به کلوپ کشورهای مسیحی علت شده هست.

بعضی از کارهای این اتحادیه در این زمینه، دربردارنده مورد ها ذیل هست:

– قانون گذاری جامع اتحادیه اروپایی برای مراقبت از داده های اعضاء؛
– قانون گذاری و گسترش استفاده از اینترنت ماهواره ای؛
– عرضه و پیگیری طرح هایی مثل مرزکشی اینترنتی اروپا (تعریف دروازه های ورود مشخص و سانسورینگ دولتی)؛
– سرمایه گذاری در راستای افزایش کیفیت عرضه خدمات هاستینگ و پردازش ابری در اروپا؛
– سرمایه گذاری کلان در پروژه اینترنت ۲ (Future Internet)؛
– تقویت پهنای گروه اروپایی؛
– قانون گذاری و هدایت اپراتورهای مخابراتی و رابطه ای؛
– (عباسی اشلقی و نقدی نژاد، ۱۳۸۵).

۳٫ سند راهبرد دیجیتال اتحادیه اروپا

فعالیت اتحادیه اروپا در راستای اینترنت، دارای شش کانون کلیدی می باشد که عبارت اند از: تجارت الکترونیک و ایجاد شغل ها اینترنتی، تندرستی الکترونیک و سالمندی، زندگی هوشمند، خدمات عمومی، امنیت و محافظت حریم شخصی، و محتوا و رسانه (European commission, 2015).

عنوان های کلیدی این سند، عبارت اند از:

– دستیابی به بازارهای دیجیتال جهانی؛
– افزایش استعداد های همکاری و استاندارسازی همکاری بین اعضا؛
– تقویت اعتماد آنلاین و امنیت؛
– ترویج دسترسی فوری و قوی برای همه؛
– سرمایه گذاری در تحقیق و نوآوری؛
– – طرح های کلان پژوهشی، مثل Open Internet و Open science.

۳٫ سند راهبرد دیجیتال اتحادیه اروپادر سند «دستور کار راهبرد دیجیتال اروپا در افق ۲۰۲۰» آمده هست که این دستورالعمل، به عنوان یکی از هفت پایه کلیدی سند راهبردی اتحادیه اروپا در افق ۲۰۲۰ جهت به کارگیری فناوی اطلاعات و ارتباطات در راستای پرورش رشد، نوآوری و پیشرفت در مجموعه کشورهای اتحادیه اروپا عرضه می شود (Digital Agenda for Europe, 2015).

آینده اینترنت اسلامی چه طور می باشد؟

۱٫ افزایش دسترسی تعداد مخاطب های مسلمان به اینترنت

– ترویج سواد دیجیتال و افزایش مهارت ها. تردیدی نیست که قدرت های موجود در جهان اسلام، بسیار وسیع تر از آن چیزی هست که اتحادیه اروپا روز گذشته برای آن برنامه ریزی کرده و امروز درصدد پررنگ کردن نقش آفرینی خود و گرفتن قسمت هرچه زیادتر از این عرصه هست.۶ بنابراین، بجاست که فرهیختگان کشورهای اسلامی و مسئولین این کشورها، هرچه فوری تر به خود آمده و در این زمینه کارهای مشترکی را انجام دهند.

افزایش دسترسی تعداد مخاطب های مسلمان به اینترنتطبق یکی از مطالعات که در سال ۲۰۱۰م انجام قبول کرد، ۱٫۶۲ میلیارد نفر مسلمان در جهان وجود دارند که ۲۳٪ از جمعیت جهان را تشکیل می دهند (Pew Research Center, 2011). برمبنای آمارهای حاصله در این سال، ۳۱ درصد از مسلمین (بیش از ۵۰۰ میلیون نفر)، به اینترنت دسترسی داشته اند (حسینی، ۱۳۹۱)، و این در حالی هست که در سال ۲۰۰۰م رقم دسترسی به اینترنت مسلمین، ۱۵٫۹ ۶ درصد بوده (محسنیان راد، ۱۳۸۲)؛ یعنی در طی این ۱۰ سال، رشد بیشتر از دو تساوی را تجربه کرده هست.

بر طبق آمارهای مؤسسه پیو، مسلمین بیشترین رشد را از نظر تعداد در بین معتقدان به ادیان خواهند داشت.

۲٫ اجرایی شدن شبکه های ملی اطلاعات در کشورهای اسلامی

گفته می شود تا سال ۲۰۲۵م تعداد مسلمین جهان، به رقم ۱٫ ۹ میلیارد نفر نزدیک می شود.

– ایران:

با توجه به سرعت بالای گسترش فناوری های رابطه ای، هیچ بعید نیست که درصد دسترسی به اینترنت مسلمین تا این سال، به بالای ۵۰ درصد و تعداد ۱ میلیارد عضو مسلمان اینترنتی برسد.

اجرایی شدن شبکه های ملی اطلاعات در کشورهای اسلامییکی از عناصر با اهمیت در کنترل و نظارت دولت ها در استفاده از اینترنت را میتوان در اجرایی نمودن شبکه ملی اطلاعات در سطح کشورها دانست.

– مالزی:

در حال حاضر، کشورهای پیشرو در جهان با هدف محافظت فرهنگ بومی و ملی خود و تأمین امنیت اطلاعات و افزایش امکان کنترل پذیری اینترنت در کشورهایشان، اقدام به راه اندازی شبکه های ملی اطلاعات نموده اند.

جمهوری اسلامی ایران، یکی از کشورهای پیشرو در جهان اسلام در این زمینه بوده هست و با دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۰ش، شورای عالی فضای سایبری تشکیل گردیده که یکی از مهمترین وظیفه ها آن، طراحی و اجرایی سازی شبکه ملی اطلاعات بوده هست. به نظر می آید که طی ده سال آینده، طرح های این مرکز به ثمر خواهد نشست و شاهد اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات در داخل کشور می باشیم. کشور مالزی، به عنوان یک کشور در حال توسعه توانسته با تکیه بر سند چشم انداز ۳۰ ساله خود، در حیطه زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، به موقعیت شایسته ای در سطح جهان دست یابد که یکی از علل این امر را میتوان در سیاست های دولت حول واگذاری قسمتی از این زیرساخت ها به بخش خصوصی جست وجو کرد. مالزی کوشش کرده تا مجموع بهای بازار فناوری اطلاعات در سطح داخلی خود را از ۳/۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۶م به سقف ۵/۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ م برساند.

– ترکیه:

جنبش فناوری اطلاعات و ارتباطات مالزی از سال ۱۹۹۱ در دستور کار دولت این کشور جای گرفت و طبق آن، قرار شد که تا سال ۲۰۲۰ م موقعیت مالزی تا سطح کشورهای توسعه یافته بالا بردن پیدا نماید (مرکز پژوهش های مجلس، ۱۳۸۶). مسئولین مالزی در مورد امنیت فناوری اطلاعات بسیار حساس بوده و به طور مستمر از مشاوران درجه یک در سطح جهان بهره می گیرند.۵ با توجه به فراهم بودن ابزارها مناسب زیرساختی، برنامه شبکه ملی اطلاعات این کشور، بسیار زودتر از سایر کشورهای اسلامی به نتیجه خواهد رسید. ترکیه، بخشی از کشورهای پیشرو در راستای تعداد مشترکان اینترنت هست. تعداد اعضاء اینترنت در ترکیه در سال ۲۰۰۹م به بیشتر از ۲۴٫۸ ۵ میلیون نفر دست یافته هست.

هم حالا ۲۵۰ شرکت در راستای ارایه اینترنت پرسرعت در این کشور فعالیت می کنند. میزان نفوذ گوشی با ۶۵٫

۸ میلیون خط در سال ۲۰۱۰ م، به بیشتر از ۸۴ درصد دست یافته هست.

۳٫ طراحی و اجرایی سازی پروتکل وصل شدن شبکه های ملی کشورهای اسلامی

این کشور برای حضور تاثیرگذار در بازارهای تجارت الکترونیک، برنامه ریزی های گسترده ای را انجام داده هست. انتظار می رود ترکیه نیز به زودی به سوی ایجاد شبکه ملی اطلاعات در این کشور گام بردارد.

این پروتکل توان دارد در راستای های زیر نقش آفرین بوده و مشکلات زیادی را از جهان اسلام حل کند؛ من جمله:

– بانکداری الکترونیک و تبادلات دیجیتال بانکی؛
– توسعه تجارت الکترونیک و برطرف موانع تجارت؛
– شبکه علمی دانشگاه های اسلامی؛
– کاهش هزینه پهنای گروه تبادلی بین کشورها؛
– عرضه خدمات هاستینگ و پشتیبانی بانک های اطلاعاتی؛
– وصل شدن بنگاه های خبر در کشورهای اسلامی؛
– آی پی مدیا و آی پی تی وی؛
– عرضه خدمات عمومی، مثل: خدمات کنسولی، گردشگری و گمرکی؛
– شبکه بهداشت و تندرستی عمومی؛
– ایجاد بانک مشترک اطلاعات شهروندان مسلمان؛
– با در نظر گرفتن وضع مناسب کشورهای پیشرو اسلامی در عرصه فناوری اطلاعات، مثل: ایران، مالزی، ترکیه، اندونزی، مصر، الجزایر، و بعضی کشورهای حوزه خلیج فارس، هیچ بعید نیست در آینده نزدیک شاهد حرکت سریعی در حوزه ایجاد شبکه ملی اطلاعات در سطح این کشورها باشیم.

طراحی و اجرایی سازی پروتکل وصل شدن شبکه های ملی کشورهای اسلامیهم افزایی در کشورهای اسلامی، در صورت کنار گذاشتن اختلافات قوم ای و مذهبی، خواهد توانست که زمینه وصل شدن شبکه های اینترنت داخلی کشورهای اسلامی را در قالب یک پروتکل مشترک فراهم سازد.

۴٫ وصل شدن بانک های اطلاعاتی دانشگاه ها و حوزه های اسلامی

چنین قراردادی، زمینه هاب شدن کشورهای پیشرو اسلامی و عرضه خدمات به سایر کشورها را فراهم می آورد.

– توسعه خدمات پشتیبانی تأمین اجتماعی کشورهای اسلامی.

البته این نکته را باید در نظر داشت که شکل گیری چنین پروتکلی با توجه به وابستگی بخش قابل ملاحظه ای از کشورهای اسلامی به جهان غرب و کارشکنی کشورهای سلطه طلب در تحقق چنین هدفی، بسیار سخت می باشد؛ اما میتوان انتظار داشت کشورهای پیشروی اسلامی با حرکت به سوی همگرایی در این حوزه، گام های اولیه در این زمینه را بردارند.

۴٫

۵٫ ادامه روند دیجیتالی سازی محتوا

وصل شدن بانک های اطلاعاتی دانشگاه ها و حوزه های اسلامیدر سال های آتی، با ساده سازی برقرار کردن رابطه بین دانشگاه ها و حوزه های اسلامی، انتظار می رود تعاملات تحت وب نیز بین این جایگاه ها علمی افزایش یافته، اندک اندک زمینه وصل شدن و سرویس دهی بانک های اطلاعاتی مراجع علمی جهان اسلام به یکدیگر فراهم شود. در حوزه علوم اسلامی، جایگاه ها علمی مثل: جامعه المصطفی، دانشگاه ادیان، دانشگاه قرآن و معارف اسلامی و حوزه های علمیه، به طور تخصصی در این زمینه نقش آفرین می باشند و خواهند توانست با جایگاه ها مهمی مثل دانشگاه الازهر و دانشگاه ام القری رابطه برقرار نمایند.

در حوزه فنی نیز دانشگاه هایی مثل دانشگاه تهران و صنعتی شریف توان دارند با جایگاه ها علمی مالزی و ترکیه و سایر کشورها رابطه و همکاری دارا باشند. مزایا و خصوصیات دیجیتالی سازی مراجع، عبارت اند از (حسینی، ۱۳۹۰):

– امکان جست وجوی فوری و طبقه بندی شده اطلاعات؛
– کاهش هزینه های تولید و چاپ مراجع؛
– عدم احتیاج به فضاهای فیزیکی، مثل انبارها و کتابخانه ها؛
– دسترسی ساده به نسخه های مکرر و به روز مراجع؛
– تسریع در اصلاح و یا انتشار ویرایش جدید؛
– دانشگاه های آنلاین، نقش بسیار مؤثری در این زمینه خواهند داشت.

۵٫

ادامه روند دیجیتالی سازی محتواآنچه تاحالا در دیجیتالی سازی محتوای اسلامی انجام شده، تنها توانسته قسمتی از محتوای علمی تولیدشده در جهان اسلام را پوشش دهد. با توجه به روند خوبی که در پیش گرفته شده هست، در سال های پیش رو این روند همچنان ادامه پیدا نموده، تمامی محتواهای تازه تولیدشده و بخش بیشتری از محتوای علمی اسلامی میراث گذشتگان، به طور نسخه دیجیتال در دسترس قرار خواهد گرفت. حرکت در جهت دیجیتالی نمودن مراجع علمی، تلاشی هست در جهت برطرف تنگنا هایی که مراجع کاغذی به آن مبتلا می باشند.

مزایا و خصوصیات دیجیتالی سازی مراجع، عبارت اند از (حسینی، ۱۳۹۰): – آسانی جابه جایی و تبادل مراجع.

مراکزی مثل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و بعضی از جایگاه ها همانند در ایران و کشورهای عربی، به بانک های بزرگ محتوای دیجیتال اسلامی بدل خواهند شد.

۶٫ فراوری اطلاعات با پردازش هوشمند متون اسلامی

نرمال دیجیتال سازی، از مهمترین اصول تولید محتوای دیجیتال (رقمی)، به ویژه در فرآیند اسکن و تایپ هست و معیاری برای تهیه عکس ها و سنجش کیفیت محتوای تولیدشده عرضه می دهد.

این نرمال، علاوه بر تشریح خصوصیات مبدل مواد کتابخانه ای از آنالوگ به دیجیتال، ابزارها و روش های آن را نیز مورد ارزیابی قرار می دهد (فارس، ۱۳۹۱).

تشریح استانداردها، در روند دیجیتالی سازی، از اهمیت مخصوصی بهره مند بوده و لازم هست که در این زمینه، سازگاری بین جایگاه ها فعال انجام شود و در آینده به استانداردی مثل نرمال مشترک عرضه شده گوگل و مایکروسافت (open content) برسیم.

ثمره این اتفاق، تشکیل کتابخانه های شگرف محتوای دینی هست که در قالب های مختلفی دیتای مورد احتیاج پژوهشی و مطالعاتی اسلامی را در دسترس قرار خواهد داد. تجمیع توان جایگاه ها فعال در این حوزه، قطعاً به تقسیم کار خوب تر، اجتناب از موازی کاری و تولید فرآورده ها و خروجی مطلوب تر منتج خواهد شد.

۶٫

۷٫ عرضه خدمات نرم افزاری نامحدود با گسترش خدمات پردازش ابری

فراوری اطلاعات با پردازش هوشمند متون اسلامیپیشرفت های حاصله در دانش داده کاوی متون مرزهای علمی را جابه جا خواهد نمود و امکان به کارگیری مستقیم ماشین در تولید علم را فراهم خواهد نمود.

فناوری های فرآوری داده ها و پردازش هوشمند متون، من جمله دانش داده کاوی، به ما این امکان را می دهد که بتوانیم الگوها، مدل ها و رابطه میان عناصر متفاوت در پایگاه داده های علمی را شناسایی نماییم تا دانش نهفته در داده ها را کشف کرده، بالاخره، این یافته ها را به دانش کاربردی و اطلاعات جدید مبدل کنیم.

کاهش هزینه های تأمین مراجع و جست وجو در میان این مراجع، مدیریت زمان و استفاده بهینه از وقت، من جمله مزایای به کارگیری فناوری پردازش هوشمند متون هست.

۸٫ توسعه خدمات اینترنتی اسلامی

کارشناسان اعتقاد دارند به کارگیری رایانه باعث خواهد شد که بیشتر از ۷۰% وقت محققان از حوزه جست وجو، داده کاوی و شناسایی مراجع، آزاد گردیده و به بخش پژوهش و تولید علم اضافه شود. این، بدان معناست که بنابراین به کارگیری این فناوری ها، سرعت تولید علم سه برابر شده و اختصاص زمان برای مرجع یابی و داده کاوی، به یک چهارم کاهش یافته هست (حسینی، ۱۳۹۰).

۹٫ بسط محتوایی گفتمان اسلامی

در سال های آینده، با پیشرفت الگوریتم ها و بهینه سازی روش ها، بیشتر از پیش شاهد بالا بردن کیفی تولیدات اسلامی و آسانی پژوهش می باشیم.

– حوزه های علمیه آنلاین:

عرضه خدمات نرم افزاری نامحدود با گسترش خدمات پردازش ابرییکی از مسیرهایی که اینترنت در حال طی نمودن هست و به زودی اثرات آن وارد فضای اینترنت اسلامی خواهد شد، به کارگیری خدمات پردازش ابری هست. علاوه بر مزایایی که برای تعلیم مجازی در حوزه عمومی ذکر می شود، حوزه های دینی آنلاین دارای مزایایی که در ادامه ذکر می شوند، می باشند (حسینی، ۹۲):

– ایجاد امکان دسترسی وسیع برای علاقه مندان به حوزه های علمیه؛

– تمرکززدایی از جایگاه ها مذهبی؛

– توسعه حوزه فراگیران علوم دینی؛

– با استفاده از پردازش ابری، تنگنا هایی مثل وابستگی نرم افزارها به سامانه عامل و سکو (ابزارهای کار با سامانه عامل مثل رایانه شخصی، موبایل و تبلت) و احتیاج به ذخیره اطلاعات بر روی هارد شخصی، از بین خواهد رفت و اشخاص این امکان را خواهند داشت با هر سکویی (اعم از رایانه شخصی، تبلت و موبایل) و با هر سامانه عاملی (اعم از ویندوز، اندروید و مک)، به اپلیکیشن مورد احتیاج دسترسی داشته و اطلاعات ذی ربط به استفاده های شخصی خود را در لاگ پروفایل خود ذخیره نمایند.

انتظار می رود که در سال های پیش رو، هم در عرصه خدمات دهندگان سرویس های پردازش ابری و هم در عرصه استفاده کنندگان این عرصه، شاهد رشد چشم گیری باشیم.

– بسط گفتمان مهدویت:

توسعه خدمات اینترنتی اسلامیارائه سرویس های اینترنتی که لزوم های مذهبی اسلامی در آنان رعایت نمی شوند، باعث شکل گیری نسخه های اصلاح شده این خدمات که الزامات مد نظر مسلمین را تأمین نماید، می شود. میتوان انتظار داشت که فضای اینترنتی جهان اسلام، شاهد شکل گیری و رشد خدماتی اسلامی مثل: خبرگزاری مشترک اسلامی، موتور جست وجو، سرویس ایمیل و شبکه های اجتماعی اسلامی چند ملیتی باشد.

– سبک زندگی اسلامی:

بسط محتوایی گفتمان اسلامیسال های آینده، دوره شنیده شدن سخن های جهان اسلام در فضای اینترنت می باشد و محتوای اسلامی، بیشتر از دوره های قبلی کاربردی خواهد شد.

به نظر می آید، شاید مهمترین حوزه های محتوایی که جهان اسلام در سال های آینده با آن رو به رو می باشد، تعلیم مجازی اسلامی (حوزه های علمیه آنلاین)، بسط گفتمان مهدویت و ترویج سبک زندگی اسلامی می باشد. میتوان انتظار داشت که در سال های پیش رو، حوزه های دینی آنلاین از دل مسائل متفاوت فضای اینترنت سربرآورده و به نشر معارف الهی بپردازند.

۱۰٫ نبردهای سایبری پیروان حق و باطل

علاوه بر مزایایی که برای تعلیم مجازی در حوزه عمومی ذکر می شود، حوزه های دینی آنلاین دارای مزایایی که در ادامه ذکر می شوند، می باشند (حسینی، ۹۲):- عمومی شدن تعلیم معارف دینی.
همچنین، استفاده از شیوه تعلیم مجازی در ترویج معارف اسلامی، امکان بازخوردگیری از نیازهای مخاطب های را برای مسئولان حوزه های علمیه در سراسر بلاد اسلامی فراهم می نماید. افزایش گرایش های موعودطلبانه در جهان اسلام، باعث بسط بیشتر از پیش این گفتمان در اینترنت خواهد شد.

تشنگان واقعیت در کشورهای اسلامی، با رسیدن به درکی صحیح از راه نجات، علاقه بیشتری در دانستن این حقایق نشان خواهند داد.

مراجع:

۱٫ ( تعلل در آماده سازی محتوا، متناسب با نیازهای مخاطب های وسیع، با عقاید، قومیت ها و زبان های متفاوت، به معنای از دست دادن مجال در این عرصه می باشد. مسلماً دشمنان فرهنگ مهدوی نیز با استفاده از بستر اینترنت، با ترویج گفتمان مخالف و ایجاد شبهات، خراب کردن موعود، ترویج خرافه و عرفان های دروغین، اهتمام در آسیب زده نمودن گفتمان ناب و اصیل مهدوی خواهند داشت.ir.
۲. بریدن جهان غرب از سبک زندگی غربی و ظهور علامت های گرایش به اسلام، می طلبد تا مسلمین بیشتر از هر زمان دیگری، جهت شناخت خوب تر فرهنگ اسلامی و برگشت به سبک زندگی اسلامی اقدام نمایند. (سبک زندگی اسلامی را باید نتیجه و وظیفه انقلاب اسلامی در راه ساختن دو مرتبه تمدن اسلامی دانست. اسلام، دینی پویاست و بستر فراهم شده در اینترنت این امکان را فراهم نموده هست تا علاوه بر همکاری مسلمین در احیای سبک زندگی اسلامی، الگویی جامع نیز برای دل زدگان از سبک زندگی غربی عرضه شود.ir.www

۳٫ (۱۲/۵/۲۰۱۵). “Digital Agenda in the Europe 2020 strategy”. Digital Agenda for Europe: http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/digital-agenda-europe-2020-strategy
۴. (۱۲/۵/۲۰۱۵). “Digital for Europe”. European commission: http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/digital-europe
۵. (۲/۵/۲۰۱۵). “Christian Population as Percentages of Total Population by Country”. Global Christianity. Pew Research Center. Retrieved 22 December 2011: http://www.pewforum.org/2011/12/19/table-christian-population-as-percentages-of-total-population-by-country

۶٫ « نبردهای سایبری پیروان حق و باطلاتفاقی که نمی شود آن را نادیده گرفت، چند دستگی ایجادشده بین صفوف مسلمین توسط دشمنان و برادرکشی هایی هست که روزبه روز بر دامنه آن افزوده می شود. با گسترش مبارزه با تروریسم و خروج امکان تحرک زیادتر این گروه ها، به نظر می آید قسمتی از مبارزه تکفیریون به فضای وب جابه جا خواهد شد و گروهک های تکفیری با تشکیل تیم های سایبری، در صدد ضربه وارد کردن به دشمنان خود و عقده گشایی برخواهند آمد. در برابر نیز گروه هایی از مدافعان جبهه حق تشکیل خواهند شد که به مبارزه با آنان خواهند پرداخت. (این مساله، با توجه به روند استفاده رو به گسترش از فناوری اطلاعات، توان دارد برای کشورهای اسلامی نگرانی های گسترده ای را ایجاد نماید که باید برای مبارزه با آن، هرچه فوری تر راه راه حلی اندیشیده شود.
۷٫ (دسترسی در: ۲۵/۲/۱۳۹۴): «آشنایی با سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) ». ۱۳۸۲٫ پایگاه همشهری آنلاین: hamshahrionline. 2.
۸. (۱۳۸۶): « عباسی اشلقی، مجید و حسن نقدی نژاد. (دسترسی در: ۲۵/۲/۱۳۹۴): «چشم انداز عضویت ترکیه در اتحادیه اروپایی».rc.majlis.ir
۹. ( پایگاه مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام: csr. www3.ir.www
۱۰. (۱۲/۵/۲۰۱۵). « “Digital Agenda in the Europe 2020 strategy”. Digital Agenda for Europe: http://ec. eu/digital-agenda/en/digital-agenda-europe-2020-strategy 4. ( “Digital for Europe”.
۱۱. European commission: http://ec. « (۲/۵/۲۰۱۵). (

نویسنده:

محمد مصطفی حسینی

انتهای متن/