محمدجواد آرینمنش، مدرس دانشگاه و نماینده اسبق مجلس، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا در مورد گلایهها از میزان اعتبارات فرهنگی در فصل عرضه لایحه بودجه و تبعات وابستگی حوزه فرهنگ بویژه فرهنگ دینی به بودجه دولت، اظهار کرد: به صورت کلی قسمت موضوعاتی مثل فرهنگ و پژوهش در بودجه کشور با آنچه که در چشمانداز بیست ساله و دیدگاههای مقام معظم رهبری وجود دارد، فاصله زیادی دارد.
بودجه اندک حوزه فرهنگ و بهرهوری پایینتر
وی اضافه کرد: برای نمونه ۳ درصد بودجه کشور باید صرف تحقیق و پژوهش گردد در حالی که حالا این رقم حدود نیم درصد هست. در حوزه فرهنگ میزان اعتبارات با اغراض بلند فرهنگی انقلاب و نظام هماهنگی ندارد. زیادی از مؤسسات فرهنگی امروز منحصرا چراغشان روشن هست و نیروهایی که باید فعالیت فرهنگی انجام دهند به کارمندان پشت میزنشین و اداری مبدل شدهاند، بنابراین عملاً در نهادهاییی مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دهها سازمان و نهاد دیگر در سالهای موخر فعالیت چشمگیری انجام نگرفته هست.
آرینمنش اظهار کرد: نکته دوم این هست که همین اعتبارات و بودجه کمی که به حوزه فرهنگ تخصیص مییابد، درست استفاده نمیشود و به عبارتی بهرهوری بودجه در حوزههای فرهنگی زیادتر صرف حاشیهها میشود تا متن و اولویتبندی در فعالیتهای فرهنگی سازمانها وجود ندارد.
ریاست دانشگاه غیرانتفاعی آرمان رضوی گفته بود: سومین نکته این هست که هرگاه کشور دستخوش مشکلات اقتصادی میشود نخستین کالایی که از سبد خانوارها حذف شده و قربانی میشود و بودجهاش کاهش مییابد، حوزه فرهنگی هست و آخرین بودجهای هم که افزایش مییابد همین حوزه هست. در حقیقت فرهنگ در اولویت قرار ندارد، چون که احتیاج به حوزههای فرهنگی در میان مسئولین و جامعه قابل درک نیست. به عبارتی برطبق نیازهای جامعه، اولویت اول مردم، مساله های اقتصادی، خوراک، پوشاک، مسکن، اشتغال هست و مقولات فرهنگی در رتبههای آخر اولویتها قراردارد و این موجب عارضه دیدن حوزه فرهنگ به لحاظ بودجهای میشود.
چرایی حساسیت مردم به بودجه نهادها و سازمانهای دینی
آرینمنش در مورد حساسیت افکار عمومی نسبت به بودجه دستگاهها و سازمانها مربوط با فرهنگ دینی در طی چند سال موخر و قیاس آن با بودجه مسائلی مثل محیط زیست و آموزش و پرورش اظهار کرد: بیشترین حساسیت مردم نسبت به بودجه حوزههای علمیه و سازمانهای مربوط با آن هست. به باور مردم حوزههای علمیه هیچگاه در طول تاریخ به مراجع دولتی منسوب نبوده و ارتزاق نمیکردند و به همین سبب استقلال خود را برابر دولتها محافظت کردند. از نگاه مردم این وابستگی به استقلال حوزههای علمیه لطمه زده، بنابراین بر روی این مساله در میان افکار عمومی حساسیت ویژهای ایجاد شده هست. در حالی که دستگاهها و نهادهایی که فعالیت فرهنگی انجام میدهند نیازمند اعتبارات و بودجه می باشند.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: نکته حساسیتبرانگیز دیگر که در دوران نمایندگی من در مجلس هم متعدد بر روی آن بحث میشد این هست که تعداد زیادی سازمان و نهاد فرهنگی در کشور ایجاد شده که غالباً از دولت کمک میگیرند و از بودجههای حمایتی استفاده میکنند بدون اینکه به جایی پاسخگو باشند و نظارتی بر روی آنان صورت پذیرد.
وی تصریح نمود: یعنی اگر آن جداولی که در ملحق شد بودجه هست و در قالب کمک به مؤسسات فرهنگی پرداخت میشود را ملاحظه کنید میبینید که هر یک از این مؤسسات به شخصیتهای ردهبالای کشور اعم از مسئولین، علما، شخصیتهای فرهنگی و … متصل می باشند، بنابراین در مقطعی پیشنهاد گردید همه این سازمانهای فرهنگی در زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته و به وزارتخانه پاسخگو باشند و نظارت لازم بر فعالیتها و کارکرد بودجهای آنان از سوی وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت پذیرد و وزارتخانه هم به مجلس پاسخگو باشد.
بعضی دستگاههای فرهنگی هیچ نیازی به بودجه دولتی ندارند
آرینمنش در مورد اثرگذاری وابستگی حوزه فرهنگ به بودجههای دولتی و بیتوجهی این دستگاهها و سازمانها به درآمدزایی و حاکم شدن نوعی رخوت و خمودگی فکری بر آنها اظهار کرد: اساساً اقتصاد فرهنگ در کشور مغفول واقع شده و گمان میشود که هدر دادن بودجههای فرهنگی یک کار فرهنگی هست. در حالی که بعضی حوزههای فرهنگی که از دولت بودجه دریافت میکنند اصلا نیازی به بودجه دولتی ندارند.
اگر کتابهای منتشره از سوی این نهاد مورد اقبال مردم هست طبیعتاً خود مردم آن را خریداری میکنند و هزینهاش را پرداخت میکنند و گردش اقتصادی ایجاد میشود و دلیلی ندارد که از مراجع دولتی استفاده نمایند. یا اگر آثار شهید مطهری بازار دارد و مردم آن را میخرند چه دلیلی دارد که بودجه دولتی به آن تخصیص پیدا نماید.
آرینمنش با بیان اینکه بودجه گرفتن این نوع جایگاه ها فرهنگی برای مردم ایجاد سوال و حساسیت میکند، اظهار کرد: درست هست که آثار امام(ره)، شهید مطهری و سایر بزرگان و اندیشمندان انقلاب باید منتشر گردد اما اگر این آثار به صورت مجانی در اختیار مردم قرار گیرد در حقیقت اعتبار آن را کم کردهایم و بنابراین باید به حساسیتهای ایجاد شده مردم از سوی مسئولین در این خصوص ها توجه گردد.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام