از مهمترین موضوعاتی که دین مبین اسلام به طور مستمر بدان توجه داشته ، عرصه کار و تولید و ایجاد اشتغال مولد و مقابله با هرگونه بیکاری و فقر و فقدان درآمد حاصل از آن بوده هست. سبب توجه به این مبحث و اهمیت دادن به آن، به سبب جایگاه و اعتبار خاصی هست که تولید و اشتغال در ساختار قدرت و استحکام نظامی اسلامی داشته و از طرف دیگر از بروز معضلات و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و دینی زیادی که جامعه اسلامی را تهدید می کند، جلوگیری می کند. علاوه بر این، با رشد و پویایی بنیان های اقتصادی جامعه اسلامی، زمینه های وابستگی و نیز سیطره قدرت های غیر اسلامی یعنی کفار و مشرکان در هر عصری بر جامعه اسلامی محو می گردد.

در نتیجه یکی از مبانی اصیل فرهنگ ساز در راستای پشتیبانی از تولید کالای ایرانی، تصریح مبانی تفکر اقتصادی اسلام در راستای پشتیبانی از معنا کار و نیز جایگاه کارگر به عنوان نیروی تولید داخلی هست که توان دارد اعتبار های وجودی این جایگاه را تقویت و توجه به درخواست ها و مطالبات آنان با هدف بهینه سازی تولید را به دنبال داشته باشد. ازاین رو در این نوشتار ، ضمن پرداختن به بعضی سفارش ها و فرمایشات امامن معصومین در ارتباط با اعتبار کار و جایگاه رفیع کارگر، به تصریح دیدگاه مقام معظم رهبری و سفارش های راهبردی وی در ارتباط با کار و کارگر که باعث تقویت تولید و پشتیبانی از کالای ایرانی می باشد، می پردازیم.

بالا بردن فرهنگ و اعتبار کار و کارگر با ترویج تعالیم و آموزه های اسلامی

اهمیت کار و تولید در جامعه اسلامی، در فرهنگ و آموزه های اسلامی معروف بوده بطوریکه در سبک و سیره زندگی پیامبر گرامی اسلام (ص) و امامان بزرگوار شیعه (ع) به طور مستمر به این مبحث سفارش و اهتمام شده و بر جایگاه کارگر و فردی که برای طلب روزی خود و خانواده خود کوشش و کوشش نموده و خود را مسئول و دارای تعهد می داند، ارج نهاده شده هست. چراکه کار از یک طرف فضائل اخلاقی فردی و اجتماعی مثل عزت و توانگری را در وجود آدم افزایش می دهد، و از طرف دیگر اعتبار های اخلاقی و اجتماعی کار را در جامعه ترویج می نماید. در این جهان بینی، کار مشابه عبادت تلقی شده و هم رده با «جهاد درراه خدا»[۱] دانسته شده هست؛ چنان که پیامبر اکرم (ص) مى فرماید: «عبادت ۷۰ بخشی از دارد برترین آنان کار و کوشش براى به دست آوردن روزى حلال هست.»[۲] »[۳]

چنانکه در روایتی از امام هفتم (ع) نقل شده هست که می فرمود: «پیامبر خدا (ص) و امیرالمؤمنین (ع) و پدران بزرگوارم کسانی بودند که با دست های خود کار می کردند و کار و کارگری سیره انبیاء و صالحان بوده هست.»[۴]

علاوه بر این علی بن حمزه مى گوید: «موسی بن جعفر (ع) را نگاه کردم در زمین خود کار مى کرد و عرق از بدنش مى ریخت، عرض کردم: جانم به قربانت مردها کجا مى باشند که آنان کار کنند؟ فرمود: اى على با دست خود کار کرده در زمین خود کسی که از من و پدر من خوب تر بوده هست. اظهار کردم: چه کسى؟ فرمود: رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین (ع) و پدرانم تمام آنان با دست خود کار مى کردند و این عمل پیامبران و فرستادگان و اوصیاء و صالحان بوده هست.»[۵] »[۵] علاوه بر این محمد بن منکدر مى گوید: «امام باقر (ع) را در روز گرمى مى نگاه کردم که کار مى کرد و عرق از او مى ریخت، با خود اظهار کردم: سبحان الله. »[۶]

»[۶]این توجه به جایگاه کارگر به اندازه ای هست که رسول گرامی اسلام (ص) بر درستان زحمت کش او بوسه زده و می فرماید: «این دستى هست که هرگز آتش به آن نمی رسد.»[۷]

»[۷]بنابراین این سیره و کارکرد بزرگان دین به ما می آموزد که با توجه و اهمیت دادن به جایگاه کار و کارگر و پشتیبانی از این نیروی با اهمیت پیشرفت کشور، فرهنگ کار و اشتغال و تولید را ارتقاء بخشیم و پیشرفت همه جانبه را پژوهشگر سازیم.
 
پشتیبانی از کالای ایرانی با پشتیبانی از کارگر ایرانی

یکی از عاملان با اهمیت فرهنگ­ساز از سوی مردم و مسئولین امر در تحقق شعار سال یعنی پشتیبانی از کالای ایرانی، پشتیبانی از کار و کارگر و ارج نهادن به جایگاه این قشر زحمتکش که چرخ های صنعت پیشرفت کشور را به حرکت درمی آورند، می باشد؛ چراکه از یک سو پشتیبانی از کارگران باعث بهبود و بالا بردن کیفیت و کمیت تولید کالای داخلی می گردد و از طرف دیگر پشتیبانی مردم از تولید داخلی و کالای ایرانی، پشتیبانی از کارگران و بنگاه های داخلی و نیز افزایش اشتغال و ارتقاء جایگاهشان را باعث می گردد. در این راستا توجه به جایگاه کار کارگران در ارتباط با پشتیبانی از تولید ملی و کالای ایرانی در منظومه فکری مقام معظم رهبری قابل ارزیابی و تصریح هست؛ چنانکه وی به طور مستمر به این مساله تذکر داده اند که «از کارگر تجلیل بشود، مسئولین توجّه داده بشوند به مسائل ذی ربط به کارگران، برطرف مشکلات محیط های کارگری و جامعه ی کارگری.»[۸] »[۸] علاوه بر این اعتقاد دارند: «کار و کارگر بایستی در جامعه به عنوان اعتبار شناخته گردد؛ کارگر وقتی می گوید «من کارگرم»، احساس افتخار کند و فرزند کارگر با افتخار بگوید پدرم کارگر هست.»[۹] »[۹] تجلیل از جایگاه کارگر در نگاه مقام معظم رهبری تااندازه ای هست که وی می فرمایند: «باید دست کارگر ایرانی را بوسید…»[۱۰]

با توجه به اهمیت این مبحث، اصول دیدگاه مقام معظم رهبری در ارتباط با پشتیبانی از کالای ایرانی با محوریت ارج نهادن به جایگاه «کار و کارگر» در نظام اسلامی را میتوان به توصیف ذیل بیان نمود:

۱٫     نهادینه سازی حجم های دینی و ارزشی در جهت پشتیبانی از کالای ایرانی

     نهادینه سازی حجم های دینی و ارزشی در جهت پشتیبانی از کالای ایرانیاین مساله از دو بعد قابل ارزیابی هست. از بعد وظیفه ها مسئولین و نهادهای اجرایی کشور و از بعد وظیفه ها مردم و کارگران به عنوان عاملان انسانی. در بعد اول ازنظر مقام معظم باید از حجم های دینی و فرهنگی برای ترویج پشتیبانی از کالای ایرانی استفاده کرد و «فروش کالاى خارجى و استفاده کالاى خارجى باید در جامعه به عنوان یک ضدّ اعتبار شناخته بشود، مگر آنجایی که مشابه داخلى اش نیست.»[۱۱] »[۱۱] و «واردات کالاهایى که در داخل به قدر کافى تولید مى گردد، بایستى به طور یک حرام شرعى و قانونى شناخته گردد؛ آنچه در داخل تولید مى گردد، از خارج وارد نشود.»[۱۲]

»[۱۲]از بعد دوم نیز باید به تعمیق و ترویج اعتبار های درونی و فردی کارگران توجه نمود چنانکه یکی از اعتبار ها، توجه به ارتقاء تعهد و مسیولیت اشخاص در ازای کار و تولید خوب تر و زیادتر هست. وی دراین باره می فرمایند: «نقش کارگر در درجه اوّل، احساس مسؤولیت هست، یعنى کارگر در آن کارى که به وی محوّل هست، باید احساس مسؤولیت کند – همه مان باید احساس مسؤولیت کنیم – و کارى را که به وی سپرده شده هست، باید مسئولانه انجام بدهد، کیفیت را باید افزایش بدهد. همه آحاد کارگرى باید در فکر این باشند، درصدد این باشند که کیفیت کار را بالا ببرند؛ این برکت ایجاد مى کند؛ هم براى خود او، هم براى جامعه.» » در نتیجه «توصیه عمومى این هست که ما کار را گسترش بدهیم؛ به همه پیشنهاد کنیم هرکس هر جا هست، کار کند، کیفیت کار را بالا ببرد، حقّ کار را ادا کند.»[۱۳]

۲٫     توجه به سرمایه نیروی انسانی کارگران به عنوان معیار اندکی تولید با بالا بردن فرهنگ کار

»[۱۴]      توجه به سرمایه نیروی انسانی کارگران به عنوان معیار اندکی تولید با بالا بردن فرهنگ کاررهبر انقلاب در این باره می فرمایند: «مرتب گفت وگو از سرمایه گذارى هست، بنده نقش سرمایه گذارى را قبول دارم، بدون سرمایه گذارى هم کارى صورت نمى گیرد، اما سرمایه گذارى یک رکن کار هست، رکن اساسى، کارِ کارگر هست.»[۱۵]

۳٫     بالا بردن سطح کیفی نیروی کار کشور از طریق تعلیم و مهارت افزایی

»[۱۴] و «قشر کارگر زحمتکش، ستون اصلى تولید در کشور می باشند. «..      بالا بردن سطح کیفی نیروی کار کشور از طریق تعلیم و مهارت افزاییاز عاملان با اهمیت در پیشرفت کشور در راستای تولید بهینه و باکیفیت بالا، نیروی انسانی متخصص و زبده هست… «بنا بر این چه کار کنیم که کارگر این توانایى را پیدا نماید که کیفیت کار را بالا ببرد؟.

یکى از کارهایى که باید انجام بگیرد تا کارگر بتواند کیفیت کار را بالا ببرد، مهارت افزایی هست .

  مهارت کارگر را باید بالا برد؛ کارگر آسان که نمى تواند صرفاً با تجربه خودش پیش برود؛ خب البتّه تجربه هم تاثیرگذار هست، امّا تعلیم لازم هست.»[۱۶]

۴٫     پشتیبانی انگیزشی، اقتصادی و اجتماعی از کارگر ایرانی

از عاملان بالا بردن جایگاه نیروی کار و کارگری، پشتیبانی از جایگاه شغلی با ایجاد داعیه فردی (عامل انگیزشی)؛ پشتیبانی اجتماعی با استفاده از کالای تولیدی کارگر (عامل اجتماعی) و نیز پشتیبانی اقتصادی با افزایش دستمزد کار تولیدی به عنوان یکی از معیارهای سنجش اعتبار افزوده کالای تولیدی (عامل اقتصادی) هست.  مهارت کارى بر عهده مسئولین هست؛ همین فنّى حرفه اى ها و انواع کارهاى دیگرى که مى گردد انجام داد براى مهارت افزایی کارگر؛ کارفرما هم تاثیرگذار هست، دولت هم تاثیرگذار هست.
     پشتیبانی انگیزشی، اقتصادی و اجتماعی از کارگر ایرانیاز عاملان بالا بردن جایگاه نیروی کار و کارگری، پشتیبانی از جایگاه شغلی با ایجاد داعیه فردی (عامل انگیزشی)؛ پشتیبانی اجتماعی با استفاده از کالای تولیدی کارگر (عامل اجتماعی) و نیز پشتیبانی اقتصادی با افزایش دستمزد کار تولیدی به عنوان یکی از معیارهای سنجش اعتبار افزوده کالای تولیدی (عامل اقتصادی) هست.
این سه اقدام با اهمیت مورد سفارش مقام معظم رهبری می باشند.» اقدام اول از دید وی با ایجاد امنیت شغلی تأمین می گردد: «یک مساله، مساله امنیت شغلى کارگر هست؛ اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه می باشد یا نه دستش به کار نمى رود؛ باید امنیت شغلى به وجود بیاید»[۱۷]. اقدام دوم با ترویج محصولِ کارِ کارگر ایرانی و استفاده از کالای ایرانی قابل تأمین هست: «یکى از چیزهایى که باعث مى گردد که حرکت کارگرى، حرکت موفّقى باشد، ترویج محصولِ کارِ کارگر ایرانى هست.»[۱۸]

» و نیز «تولید داخلى بایستى به عنوان یک چیز مقدّس محسوب بشود. پشتیبانی از تولید داخلى باید یک وظیفه شناخته بشود؛ همه خودشان را موظّف بدانند از تولید داخلى پشتیبانی بکنند.»[۱۹]
 
پی نوشت ها:

[۱] «الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله»؛  کافی، ج ۵، ص ۸۸
[۲] «»[۱۸]اقدام سوم با افزایش قسمت دستمزد در هزینه پایانی تولید قابل تأمین هست: «یکى از چیزهایى که لازم هست، افزایش قسمت دستمزد در هزینه تولید هست.
[۳] بحار الأنوار،ج ۷۵، ص ۳۳۹
[۴] مستدرک الوسایل، ج ۲، ص ۴۱۷
[۵] وسایل الشیعه، جلد ۱۲
[۶] وسایل الشیعه، جلد ۱۲
[۷] ابن اثیر، عزالدین، أسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، مؤ سسه الرساله، ۱۴۰۹ ق، ج ۲، ص ۲۶۹  
[۸]بیانات در دیدار با کارگران، نهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۴
[۹]بیانات در دیدار با کارگران، دهم اردیبهشت ۱۳۹۶
[۱۰]بیانات در دیدار کارگران، دهم اردیبهشت ۱۳۹۷
[۱۱]بیانات در دیدار با کارگران، هشتم اردیبهشت ۱۳۹۵
[۱۲]بیانات در حرم رضوی، یک فروردین ۱۳۹۶
[۱۳]بیانات در دیدار با کارگران، هشتم اردیبهشت ۱۳۹۵
[۱۴] بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان، پانزدهم اردیبهشت ۱۳۷۸
[۱۵]بیانات در دیدار با کارگران، پنجم تیرماه ۱۳۶۸
[۱۶]بیانات در دیدار با کارگران، هشتم اردیبهشت ۱۳۹۵
[۱۷] این امکان دارد جورى برنامه ریزى بشود که به کارفرما هم هیچ خدشه اى نزند؛ از هزینه هاى اضافى و زائد کم بشود و به قسمت دستمزد کارگر افزوده بشود؛ اگر این انجام بگیرد، کارگر تشویق مى گردد.
[۱۸]
[۱۹]
 

پایگاه برهان

انتهای متن/