به گزارش پایگاه خبری شهرکریمه به نقل از پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی، حجت‌الاسلام مرتضی مداحی در دومین نشست مستشرقان و حدیث شیعه گفت: در آلمان، اسلام شناسی عمدتاً بر اساس منابع مکتوب و مطالعه منابع قرون اولیه اسلام است بر خلاف آمریکای شمالی که اسلام سیاسی و معاصر را بررسی می‌کردند البته به تدریج اسلام شناسان آلمانی هم به این سمت (بررسی اسلام سیاسی) رفتند.

وی افزود: نسل اول اسلام شناسان دانشگاه‌های اسرائیل تحت تعلیم مستشرقانی بودند که از آلمان دعوت شده بودند البته دانشجویان به اروپا نیز اعزام می‌شدند؛ این دعوت و اعزام بعد از ۵۰ سال دانشگاه‌های این کشور را تبدیل به یکی از قطب‌های شیعه شناسی در جهان کرد.

استاد مؤسسه الحکمه با اشاره به فعالیت جوزف الیاش به عنوان یکی از مستشرقان اظهار کرد: این شخص بعد از ماجرای گروگانگیری در ایران مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت زیرا وی به لحاظ فقهی و حدیثی با استناد به منابع شیعه این کار را زیر سوال برده است؛ وی مقاله‌ای نوشته و نظریه گلدزیهر را که معتقد است که قرآن شیعه با بقیه مسلمین متفاوت است رد کرده است.

مداحی با اشاره به شیعه شناسی رونالد بالکی بیان کرد: وی مقالاتی چون امام صادق به عنوان منبع حدیث شیعه، نخستین غلات شیعه و … را نوشته است؛ همچنین ماریا مسی دقاق از دیگر شیعه شناسانی است که مقالاتی با عناوین؛ منع تدوین حدیث، درجات شناخت در شرح ملاصدرا بر اصول کافی و حدیث غدیر خم را نوشته است.

وی افزود: روی ویلُزنی از دیگر کسانی است که مقالاتی نوشته و عمدتاً هم آثار وی در مورد کتاب محاسن برقی است؛ وی شاگرد اتان گلبرک است و مقاله چرخه حیات بر اساس احادیث محاسن برقی، تاریخ حدیث قبل از آل بویه، آنچه دین را کامل می‌کند اکمال الدین صدوق را بررسی کرده است.

حجت الاسلام مداحی با اشاره به مئیر ام بار اشر تصریح کرد: قرآن منتسب به امام عسکری از جمله مقالات وی است؛ وی در دائره المعارف ایرانیکا هم چندین مدخل را بحث کرده است.

وی افزود: پژوهشگر دیگر مستشرق در زمینه حدیث شیعه، اندرو نیومن آمریکایی است که قبل از انقلاب هم چندین سال در ایران بوده است و هم اکنون ساکن انگلیس است؛ وی مقالاتی در مورد صفویان و اخباریون نوشته و مهمترین اثر وی در مورد حدیث، دوره شکل گیری تشیع ۱۲ امامی؛ گفت و گوی حدیثی میان قم و بغداد است. وی کلینی و سفر وی به بغداد را توضیح و توصیفی از کافی کلینی ارائه کرده و معتقد است که کلینی با مکتب عقل گرای بغداد موافق نبوده و بر خلاف علمای بغداد، هیچ اشاره‌ای به نواب اربعه ندارد.

استاد مؤسسه الکحمه با بیان اینکه نقش سادات در ایران صفوی، گفتمان شیعی و حجیت در دوره آل بویه از دیگر آثار این مستشرق است تصریح کرد: محمدعلی امیرمعزی که کرسی شیعه شناسی در سوربون دارد از مشهورترین مستشرقان محسوب می‌شود؛ وی آثار زیادی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسوی دارد؛ امامت در سپیده دمان شیعه اثنی عشری، معنویت اسلام شیعی، قرآن صامت و قرآن ناطق، دیدن به نور دل و همکاری با کلبرگ در تحقیق و چاپ کتاب القرائات و التنزیل از جمله آثا وی است؛ وی معتقد است که تشیع با مکتب عقل گرای بغداد مخصوصاً شیخ مفید و شاگردانش به سمت سنی گرایی حرکت کرده در حالی که اصالت تشیع، باطن گراست و گرایش به سر و عرفان و باطن دارد.

مداحی افزود: محمداسماعیل مارسین کاوسکی از دیگر محققان در حدیث شیعه است؛ او اصالتاً آلمانی است و هویت‌های تشیع، دین و سیاست در عراق، کلینی و الکافی؛ نخستین گزیده‌های حدیث شیعه ۱۲ امامی و نگاهی به زندگی شیخ صدوق از جمله آثار این فرد است.

وی رابرت گلیو را از جمله شیعه شناسان مهم برشمرد و اظهار کرد: اسلام و نص گرایی، معنای لفظی و تفسیر، هرمنوتیک در دوره‌های اولیه شیعه، نماز و سجده از جمله آثار ایشان است گرچه عمده تمرکز مطالعاتی وی در مورد فقه شیعه است.

حجت الاسلام مداحی افزود: کالین ترنر از دیگر شیعه شناسانی است که یک دوره ۴ جلدی در مورد شیعه در انتشارات راتلج به او سپرده شده و منتشر شده است؛ کتاب اسلام بدون خدا وی به علامه مجلسی و بحارالانوار پرداخته و مدعی شد که مجلسی شیعه را از خداگرایی به امام گرایی تغییر داده است چون احادیث ضعیف را پذیرفته و درجه علم را پایین آورده است و در مورد ائمه شیعه، مبالغه کرده است.

وی با بیان اینکه بعید است عمده مستشرقان حدیثی دو دوره قرون سوم و چهارم و دوره اخباریان را بررسی کرده‌اند افزود: تاد لاوسن از دیگر مستشرقان در دانشگاه مک گیل است؛ وی در مورد بهایی‌ها و انحرافات در شیعه تحقیق کرده و منجی گرایی و اسلام، درباره محمدعلی شیرازی، رویکرد اخباریون شیعه به تفسیر از جمله مقالات این فرد است.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مطالعات دیوین جی استوارت گفت: وی مقالات پاسخ شیعیان به نظام فقهی اهل سنت، خلق و خوی عالمان؛ زندگینامه نعمت الله جزایری را نوشته است همچنین خالد سینداوی از دیگر محققان مستشرق است و کتاب مهم او ازدواج موقت در شیعه و اهل سنت است؛ مقاله در مورد مستبصران نوشته همچنین مقالاتی در مورد شیر در کرامات امامان شیعه و الاغ پیامبر در احادیث شیعه دارد. او همچنین مقاله در مورد نقش حوزه‌های علمیه در ساختار هویت دینی شیعیان و مصحف فاطمه دارد.

مداحی با بیان اینکه برخی آثار مستشرقان مفید برای محققان است از جمله بهترین توصیف را نیومن در مورد کافی بیان کرده اظهار کرد: انگیزه عمده مستشرقان در مباحث شیعه شناسی در دوره استعماری، تبلیغ تبشیری و جمع آوری اطلاعات برای استعمارگران بوده ولی الان کمتر رویکرد استعماری دارند بلکه دیدگاه منصفانه‌تری یافته و انگیزه مادی هم مضاعف بر آن شده است گرچه رویکرد توصیفی و نه تبلیغی و متکلمانه دارند.

مداحی با اشاره به مطالعات راینر برونر تصریح کرد: وی مقالاتی در مورد نقش حدیث به عنوان ذهنیت فرهنگی در تاریخ شیعه، نزاع در تحریف قرآن بین شیعه و اهل سنت در قرن بیستم را نوشته است.

وی افزود: ویلیام چیتیک از شاگردان سیدحسین نصر از دیگر مستشرقانی است که شرح حدیثی از صدرالدین قونوی را ترجمه کرده و اثر مهم وی، ترجمه صحیفه سجادیه به همراه مقدمه خوبی است که بر آن نوشته است؛ دیدگاه رومی درباره امام حسین هم از دیگر آثار این محقق مستشرق است.

استاد مؤسسه حکمت همچنین با اشاره به آثار گردآفرید مسکین زدا افزود: مهمترین اثر وی جمع آوری مهمترین مقالات شیعه شناسی در دنیا در قالب یک کتاب به انگلیسی است؛ وی همچنین به اهمیت جایگاه حدیث منزلت هارون در شکل گیری دکترین حاکمیت شیعه در مقاله‌ای پرداخته است؛ حدیث دوات و قلم را هم مورد بحث و بررسی قرار داده است. همچنین خانم نزمینا ویرجی، ساکن لندن و محصل جامعه الزهراء کتاب الحقائق فی المکارم را ترجمه کرده است.

وی افزود: دوری روبین یهودی از دیگر مستشرقانی است که میمون‌ها، خوک‌ها و هویت اسلامی، الولد للفراش، تفسیر حدیث بررسی سبع مثانی و نور قبل از وجود ابعاد مفهوم نور محمد از جمله آثار وی است.

حجت الاسلام مداحی با اشاره به کارهای جاناتان براون اظهار کرد: وی عمدتاً درباره حدیث اهل سنت مطالعه داشته است و در ابتدای دروسش مانند علمای مسلمین، خطبه می‌خواند؛ حدیث، میراث محمد در سده‌های میانه و عصر جدید، سختگیری نقادانه در برابر عمل گرایی فقهی از جمله آثار ایشان است.