۱۷ مرداد، روز خبرنگار بهانهای است تا مسئولان پای صحبتهای خبرنگاران بنشینند و یک روز در سال را برای شنیدن سخن افرادی که در طول سال خبرشان را منعکس میکنند اختصاص دهند.
مهدی بخشی سورکی: این روزها اگر در فضای مجازی و اینترنت، عنوان خبرنگار و یا روز خبرنگار را جستجو کنیم انبوهی از پیامهای تبریک از طرف مسئولان کشوری گرفته تا مدیران ردههای استانی را میتوان یافت که بیشترشان در خصوص اهمیت جایگاه و نقش خبرنگاران در جامعه سخن به میان آوردهاند و این روز را بهانهای برای توجه بیشتر به قشر خبرنگار دانستند که اغلب این پیامها هم شباهتهای زیادی به هم دارد و گویی باید به هر نحوی شده پیامی صادر شود.
اما همینکه روز خبرنگار به اتمام میرسد همه آن چیزهای که در پیامهای تبریک از پیگیری مطالبات و مشکلات متعدد قشر خبرنگار سخن به میان آمده و وعده داده شده به فراموشی سپرده میشود تا سال آینده که باز روز خبرنگار برسد و مطالب تکراری بازگو شود.
البته همین هم غنیمت است که در هفدهمین روز مردادماه از فصل گرم تابستان، صدای خبرنگاران که حقیقتاً ازجمله اقشار پرتلاش و البته مظلوم جامعه ایرانی به شمار میروند به گوش مسئولان برسد و به این امید داشت که روزی خبرنگاران نیز دیگر دغدغههای معیشتی و شرایط حرفهای کار خبری را نخواهند داشت و به رسالت اصلی خود میپردازند و برای فراهم آوردن بسترهای لازم یک زندگی ایدهآل، مشکلات و نارساییها را منعکس میکنند و در پی رفع آنها به نفع مردم خواهند بود.
به مسئولین استان بهخصوص مسئولین ارشد توصیه میشود برای یکبار هم که شده در طول سال و در این روز خبرنگار پای صحبتهای چند نفر از خبرنگاران استان که در ادامه این گزارش خواهد آمد بنشینند و از دغدغههای آنها با خبر شوند، هرچند که به نظر میرسد امیدی برای حل آنها وجود ندارد.
پای درد دل یک عکاس خبری در قم
محمدرضا جباری از عکاسان خبری استان است که در سالهای اخیر فعالیت خوبی در بین عکاسان خبری قم داشته است.
وی از سختیهای کار عکاسان خبری میگوید که خبرنگاری یکی از حساسترین مشاغلی است که در کشورهای توسعه یافته در صنف مشاغل معتبر قرار میگیرد، اما متأسفانه در کشور ما اهالی خبر و رسانه با مشکلات و سختیهای عدیدهای دست و پنجه نرم میکنند.
جباری گفت: با اینکه خبرنگار و عکاس خبری هر دو از جایگاه ویژهای برخوردار و مکمل یکدیگرند اما از لحاظ نوع فعالیت و ابزار کار در دو حوزه مجزا از یکدیگر قرار میگیرند و به طبع عکاسان خبری مشکلات متفاوت و حتی سختتری نسبت به خبرنگاران دارند؛ البته ناگفته نماند که بسیاری از این مشکلات و مصائب در هر دو حوزه مشترک است.
عکاسان خبری به اندازه دشواری کارشان حمایت مالی نمیشوند
وی ادامه داد: عکاسی خبری به دلیل استرس و فشردگی کار، تحرک فراوان و حمل تجهیزات سنگین، فعالیت در شرایط سخت و گاهی خطرناک، بی اغراق یکی از دشوارترین کارهاست؛ اما باید پرسید که آیا عکاسان خبری به اندازه این زحمات و دشواریها تأمین و حمایت میشوند؟
این عکاس قمی با بیان اینکه عکاسان خبری برای آغاز کار خود با هزینههای گزافی جهت خرید تجهیزات با قیمتهای نجومی مواجه هستند، افزود: عکاسان برای تهیه تجهیزات دست به دامن وام و قرض میشوند که معمولاً بعد از چند سال موفق به بازپرداخت بدهیها میشوند.
عکاسان برای تهیه تجهیزات دست به دامن وام و قرض میشوند که معمولاً بعد از چند سال موفق به بازپرداخت بدهیها میشوند
وی اضافه کرد: عکاسان خبری بدون هیچ قراردادی با رسانه متبوع خود فعالیتشان را آغاز میکنند و این بدان معناست که رسانه مورد نظر هیچگونه تعهدی نسبت به آینده شغلی، امنیت مالی، جانی و امنیت تجهیزات شما ندارد.
وی افزود: اگر روزی برای یک عکاس خبری اتفاقی بیفتد مثلاً اگر چند روزی بیمار شد یا هر مشکل دیگری برایش پیش آمد و نتوانست کار بکند؛ عملاً در آخر ماه پولی برای پرداخت اقساط دوربین و تجهیزات، اقساط وامها و هزینه زندگی ندارد!
اگر اتفاقی برای تجهیزات یک عکاس خبری بیفتد کسی پاسخگو نیست
این عکاس خبری گفت: اگر روزی یک عکاس خبری دچار مشکلی شود، یا منزلش را دزد بزند و یا در حین پوشش یک برنامه برای وی حادثهای رخ دهد، نه تنها رسانه و خبرگزاری مربوطه، بلکه هیچ نهادی در مقابل این خسارات پیشبینی نشده تعهدی ندارند و به همین خاطر عکاسان خبری از تجهیزات خود بیش از جانشان محافظت میکنند و استرس این را دارند که مبادا تجهیزات قسطیشان به سرقت برود یا بلایی سرش بیاید.
وی همچنین در خصوص مشکلات جسمی و بیمارهایی که برای عکاسان خبری در طول سالهای فعالیتشان رخ میدهد گفت: عکاسان خبری به دلیل حمل تجهیزات سنگین بعد از چند سال فعالیت مداوم دچار مشکلاتی در ناحیه گردن، کمر و دستها میشوند.
جباری عنوان کرد: این مشکلات و انبوهی از مصائب دیگر باعث میشود که به خبرنگاری به عنوان یک شغل که بتواند تأمینکننده زندگیمان باشد نگاه نکنیم و به دنبال شغل دیگری در کنار عکاسی باشیم که بیانگیزگی و دلسردی ناشی از این مسئله را میتوان در خروجی خبرگزاریها مشاهده کرد.
یکی از آفتهای خبرنگاران انفعال در برابر مدیران است
زینب آخوندی، خبرنگار روزنامه ۱۹ دی استان قم از جمله خبرنگارانی است که در حوزههای شهری فعال بوده و به سوژههای مختلف شهری در گزارشهایش میپردازد.
وی در در خصوص اهمیت نقش آفرینی خبرنگاران در حوزههای شهری و ضرورت انعکاس نارساییها و مشکلاتی که مردم در شهر با آن مواجهاند، گفت: خبرنگار بودن در حوزه شهری یعنی سر و کار داشتن با مردم کوچه و بازار، از پاکبان و راننده اتوبوس گرفته تا کارمند و همه اقشار جامعه میکنند .
این خبرنگار افزود: ۹۵ درصد مردم استان قم شهرنشین هستند و از این جهت هم حوزه شهری در مسائل استان جایگاه ویژهای دارد؛ در کوچه و خیابان هم اگر از مردم بخواهید درباره مشکلاتشان گفتوگو کنند، به دلیل گستردگی حوزه شهرداریها بسیاری مسائل مطرح شده به آنها برمیگردد.
خبرنگار اثرگذار باید بتواند یک ارتباط منطقی میان اطلاعاتی که از مدیران میگیرد، مطالبات مردم و نظرات کارشناسی برقرار کند
وی با بیان اینکه یکی از آفتهایی که خبرنگاران در حوزه شهری و همه حوزههای دیگر به آن مبتلا شدهاند، انفعال در برابر مدیران است، افزود: عادت کردهایم ببینیم چه اطلاعاتی به ما میدهند و تمام تحلیلهایمان را بر اساس این اطلاعات بنا کنیم درحالی که خبرنگار اثرگذار باید بتواند یک ارتباط منطقی میان اطلاعاتی که از مدیران میگیرد، مطالبات مردم و نظرات کارشناسی برقرار کند.
آخوندی اضافه کرد: بسیاری اوقات کارشناسان به شما چیزهایی را میگویند که مدیران حرفی از آن نمیزنند و مردم هم همواره حرفهایی دارند که هم از چشم مدیران مخفی است و هم کارشناسان. ایجاد تعادل میان این منابع اطلاعاتی در کار رسانهای یکی از سختترین کارهایی است که خبرنگار باید انجام بدهد تا بتواند اثرگذار باشد.
رقابت رسانهها با ظهور شبکههای مجازی بیشتر و کار خبرنگاران سختتر شده است
عباس منجمی گیلانی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در قم از معدود خبرنگارانی است که هم در عرصه عکاسی خبری و هم خبرنگاری مشغول به فعالیت است و گاهی برنامههایی را همزمان به صورت گزارش تصویری و تهیه خبر پوشش میدهد که کار سختی به نظر میرسد.
منجمی در خصوص اهمیت کار خبرنگاران در انتقال اخبار به جامعه با توجه به رسانههای جدید که در بستر فناوریهای نوین شکل گرفته میگوید: امروزه با حضور رسانههای دیجیتال به ویژه فراگیر شدن رسانههای مجازی از جمله شبکههای مجازی که خود به یک رسانه تبدیل شدهاند، کار رسانههای حرفهای در سرعت انتقال خبرها و رویدادها سختتر و مشکلتر و نیز رقابت رسانهها با یکدیگر در این زمینه برای هر چه سریعتر منتشر کردن خبرها از گذشته بیشتر شده و به طور طبیعی سختی کار روزنامهنگاران را نسبت به گذشته با وجود فناوریهای نوین بیشتر کرده است.
وی افزود: در حال حاضر کم نیستند افرادی که با تلفن همراه خود عکسها و فیلمهایی را از رویدادهای گوناگون جامعه در شبکههای اجتماعی و مجازی منتشر میکنند و این اهمیت شهروند خبرنگار را در دنیای دیجیتال رسانهای امروز میرساند و لازم است که آموزشهایی به مردم در این زمینه داده شود تا رسانهها از این ظرفیت مردمی در انتقال بهتر و سریعتر خبرها بهره بهتری ببرند.
این خبرنگار و عکاس، با بیان اینکه وجود فضاهای مجازی و جذابیت بیشتر عکس و فیلم برای مخاطب، رسالت عکاسان را نسبت به گذشته بیشتر کرده است، ادامه داد: امیدوارم که رسانههای استان قم نیز از این توانمندی عکاسان قم که برخی از آنها از عکاسان بنام کشوری هستند استفاده بیشتری ببرند و نیز تمام رسانهها، چه مکتوب و چه مجازی در هنگام بازنشر عکسها نام عکاس و رسانهای که آن عکس را برای نخستین بار منتشر کرده است فراموش نکنند چرا که بازنشر خبرها و عکسها باذکر منبع نشان از حرفهای بودن آن رسانه دارد.
حساسیتهای کار خبری در حوزه دین و مرجعیت
مهدی عنایتپور از خبرنگاران خبرگزاری حوزه است که این خبرگزاری به صورت اختصاصی به اخبار مربوط به حوزههای علمیه، حوزه دین و اخبار مراجع تقلید میپردازد.
وی نیز در خصوص اهمیت و حساسیت اخبار حوزه دین و مرجعیت میگوید: این عرصه همواره از حساسیتهای بسیار زیادی برخوردار بوده چرا که بیانات مراجع عظام تقلید و علمای دین، مخاطبان بسیاری در سطوح مختلف جامعه و مسئولان نظام دارد و همین امر سبب شده که اخبار این حوزه خبری بیش از سایر حوزهها در معرض تقطیع، بزرگنمایی، برداشت ناصواب و سوءاستفاده قرار گیرد و این مسئله وظیفه خبرنگاران این حوزه خبری را در پوشش دقیق اخبار مرجعیت سنگینتر کرده است.
تقطیع و سانسور بیانات مراجع در دیدار مسئولان پسندیده نیست
عنایت پور ادامه داد: وظیفه خبرنگاران حوزه دین و مرجعیت از آن جهت بسیار سنگین است که باید با دقت و حساسیت زیاد سخنان بزرگان دین را انعکاس دهند، چرا که مراجع تقلید و علما علاوه بر قدردانیهایی که از مسئولان لایق و شایسته دارند، در موارد زیادی هم با تذکرات خود تلاش میکنند توجه مسئولان کشور را به مردم، جوانان، فرهنگ، اقتصاد، معیشت و آسیبهای اجتماعی معطوف کنند.
مسئولان استان هیچ مکانیسم و روشی را برای استفاده بیشتر از ظرفیت اصحاب رسانه در قم ندیدهاند
وی افزود: همین مسئله سبب شده رسانههای مختلف کشور بر اساس خط مشی سیاسی خود، بیانات بزرگان دین را آنجا که به سود آنها باشد، بزرگنمایی کرده و در آنجا که به مذاقشان خوش نیاید، تقطیع و سانسور کنند که این امر پسندیده نیست.
به خبرنگاران استانی کمتوجهی میشود
عنایت پور اضافه کرد: متأسفانه به خبرنگاران و عکاسان خبری قم با وجود اینکه سهم مهمی را در پوشش سریع و دقیق اخبار ایفا میکنند، توجهی نشده و بعضاً اصلاً دیده نمیشوند.
وی با بیان اینکه مسئولان استان تاکنون هیچ مکانیسم و روشی برای استفاده بیشتر از ظرفیت اصحاب رسانه در شهر قم ندیدهاند، افزود: این در حالی است که باید با تقویت رسانهها، به ترویج و نشر اخبار شهر فقاهت و مرجعیت کمک کنند اما فقط سالی یک مرتبه و آن هم بنا به تشریفات در روز خبرنگار، جویای حال آنها میشوند.
انتقاد از عدم همکاری لازم مدیران با رسانهها در عرصه اطلاعرسانی
سید مهدی حسینی سرپرست خبرگزاری برنا در استان قم است که در پاسخ به اینکه مسئولان در قبال خبرنگاران به منظور اطلاعرسانی بهتر اقدامات و شرایط چه وظیفهای دارند، میگوید: حقیقتاً یکی از مشکلاتی که امروز در جامعه و به خصوص در قم با آن روبرو هستیم موضوع عدم همکاری مدیران با رسانهها است، یعنی مدیر فکر میکند که اگر به خبرنگار پاسخ دهد برای او دردسر میشود ولی این در حالی است که اگر مدیری همکاری با رسانه و خبرنگار داشته باشد میتواند کار خود را پیش برده و به مردم خدمت کند.
وی ادامه داد: اینکه همه مدیران به فکر خدمت هستند بر کسی پوشیده نیست و ان شاءالله که اینطور است اما اینکه چرا همکاری نداشته و پاسخ سئوال خبرنگار را نمیدهند جای تعجب دارد.
حسینی تصریح کرد: باید یک فرهنگی در استان به وجود آید که مدیران بدانند خبرنگاران بازوی حمایتی آنها هستند نه مچگیر، بارها و بارها شاهد بودیم که اگر مسئولی یک همکاری با خبرنگار و رسانه داشته باشد به چه میزان مشکل مردم برطرف شده و از سوی دیگر خدمات آن اداره نیز اطلاعرسانی شده است.
وی بیان داشت: در مجموع باید گفت متأسفانه در استان قم اقبال عمومی مسئولان برای اطلاعرسانی و همکاری با رسانهها و خبرنگاران وجود ندارد.
داشتن منش جسورانه یک اصل مهم برای خبرنگار باشد
وی در پاسخ به این سئوال که خبرنگار باید در خبررسانی منش جسورانه داشته باشد یا صرفاً رسالت اطلاعرسانی را ایفا کند، گفت: منش جسورانه یک اصل مهم در یک رسانه و خبرنگار باید باشد اما این منش نباید به عنوان یک تیغ برنده بهگونهای رفتار کند که میان مسئولان و خبرنگاران فاصله ایجاد کند.
این خبرنگار قمی، با بیان اینکه خبرنگاران پل ارتباطی میان مردم و مسئولان هستند، افزود: اما باید بدانیم که این پل همیشه نباید یک طرفه از سوی مسئولان به مردم باشد در صورتی که این پل وجهه دیگری هم دارد که آن ارتباط میان مردم و مسئولان است یعنی باید خبرنگار با آن منش جسورانه خود حرف مردم را نیز به گوش مسئولان برساند.
این خبرنگار قمی عنوان داشت: یک خبرنگار زمانی میتواند تأثیرگذاری داشته باشد که حرف مردم را دنبال کند، اگر در سطح شهر یک مشکلی وجود دارد و این مشکل توسط آن خبرنگار دنبال شد آن خبرنگار یک خبرنگار تأثیرگذار بوده است در غیر این صورت با مابقی مردم که از کنار آن مشکل بیتفاوت گذشتهاند فرقی ندارد.
حسینی در پاسخ به این سئوال که آیا پدیده اطلاعرسانی کانالی نقش خبرنگاران و خبرگزاریها و مطبوعات را کمرنگ کرده است؟ گفت: اعتقادی به این موضوع ندارم چرا که زمانی که خبرگزاریها هم آمدند؛ عدهای میگفتند روزنامهها و مجلات چاپی باید کنار بروند، اما شاهدیم که نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه روز به روز رسانههای چاپی ما قویتر هم میشوند.
سخنان و دغدغههایی که دوستان خبرنگارمان در این گزارش به آن اشاره کردند تنها بخشی از مشکلات این قشر است و شاید باور برخی از آنها سخت باشد.
به عنوان نمونه اتفاقی که برای خود نگارنده در همین هفته گذشته رخ داد که مراسم افتتاحیهای در شهر قم و با حضور یکی از مسئولان ارشد کشوری برگزار شد و به دلیل اینکه خبرنگار کمی دیرتر به برنامه رسید، تیم حفاظت از چک کردن دوربین خبرنگار اجتناب کردند و مانع از ورود وی به مراسم شدند در حالی که میشد برخورد مناسبتتر و تعاملیتری با خبرنگار داشت. این مسائل تنها بخشی از مشکلات کار خبرنگاری است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.