بحث عدالت آموزشی به مدارس شاهد ضربه می‌زند

به گزارش شهرکریمه امروز مطرح‌شدن بحث عدالت آموزشی در آموزش ‌و پرورش دیدگاه برخی طراحان را از واژه عدالت با کاستن تنوع مدارس همراه ساخته که همین امر در کنار فاصله گرفتن از جنگ و کاهش جامعه هدف که منجر به تغییر ترکیب دانش‌آموزان شده، به عامل تهدیدی برای مدارس شاهد و ایثارگر به‌عنوان یکی از مصادیق این کاستن، تبدیل‌شده است.

این در حالی است که مقام معظم رهبری در مواقع مختلف به تکریم شهدای معظم و خانواده آن‌ها به‌ویژه در زمینه‌های فرهنگی و رسیدگی به امور تحصیلی و تربیتی فرزندان معزز شهدا تأکیدات بسیاری داشته‌اند؛ بر همین اساس به‌منظور بررسی ضرورت برقراری و استمرار مدارس شاهد به گفت‌وگو با قادر حجتی رئیس اداره امور شاهد و ایثارگران آموزش‌ و پرورش استان قم پرداختیم.

* مدارس شاهد چه اهداف و سیاست‌هایی را دنبال می‌کنند؟

این مدارس به‌طورکلی در راستای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و زنده نگه‌داشتن آرمان شهیدان انقلاب در فضای آموزشی و همچنین پاسداری از ارزش‌ها و دستاوردها و آثار دفاع مقدس در عرصه تعلیم و تربیت گام برمی‌دارند، درواقع فعالیت این مدارس به‌عنوان نمونه خدمات فرهنگی ارائه‌شده به خانواده معظم شهدا، مفقودین، اسرا و جانبازان است.

مجموعه شاهد و ایثارگر بر اساس تاریخچه شکل‌گیری آن به سال ۱۳۶۰ با عنوان ستاد پشتیبانی جبهه و جنگ برمی‌گردد و با توجه به‌فرمان تاریخی حضرت امام (ره) و شکل‌گیری مدارس شاهد در فروردین سال ۱۳۶۵ جهت مشخص و هدفمندی پیدا کرد، همچنین بنا بر سخن وزیر وقت آموزش‌ و پرورش نسبت به ارتقای کیفیت فعالیت تحصیلی فرزندان شهدا و ایثارگر، ایشان نیز بر این اقدام تأکید بسیار داشتند.

مدارس شاهد در راستای سیاست‌های توسعه مشارکت، تمرکززدایی و مدرسه محوری در چارچوب ضوابط و مقررات خاص خود اداره شده که با رعایت موضوع آیین‌نامه مربوطه ازنظر فضا، تجهیزات و نیروی انسانی، ضوابط مندرج در دستورالعمل این آموزشگاه‌ها است، درواقع مسئولیت سیاست‌گذاری کلان و نظارت ادواری بر روند عملکرد این مراکز بر عهده شورای طرح و برنامه است.

درواقع اهداف طرح شاهد و ایثارگر تربیت، تهذیب، رشد و تعالی فرهنگی و بالندگی همه‌جانبه عزیزان شاهد و ایثارگر و به‌منظور شکوفایی، ترویج و توسعه فرهنگ ارزشی و انقلابی و زمینه‌سازی برای پرورش مدیران متعهد و لایق است، همچنین بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های کشور برای نقش‌آفرینی مؤثر عزیزان شاهد در تمامی عرصه‌های فرهنگی است.

* تفاوت مدارس شاهد با دیگر آموزشگاه‌ها در چیست؟

مدارس شاهد با توجه به قابلیت‌هایی که داشته می‌توانند الگوی نسبتاً کاملی از مدارس مطلوب در تراز سند تحول و انتظار آموزش‌ و پرورش باشند، چراکه ازنظر دانش‌آموز، نیروی انسانی، سخت‌افزار و غیره با مدارس عادی تفاوت چندانی ندارد، اما طراحی و تدوین فرآیند ایجاد انسجام در فعالیت مدارس شاهد بر اساس سبک تعیین‌شده است.

درواقع ایجاد سبک منسجم در مدارس شاهد برای ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزشی و پرورشی است که برای تحقق شعار چارچوب فعالیت مدارس شاهد را با کمک مدیران مدارس تدوین کرده و سپس با کمک آن‌ها شناسنامه فعالیت مدارس شاهد را با رویکرد کتاب راهنما طراحی و تدوین کردیم تا سبک منسجمی برای اداره این واحدهای آموزشی کسب کنیم.

* برنامه‌ها و اقداماتی که در این مدارس به‌صورت خاص انجام می‌شود چیست؟

برگزاری یادواره شهدا، بازدید دوره‌ای از خانواده معظم شهدا و ایثارگران، برگزاری مسابقاتی با رویکرد ایثار و شهادت در راستای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، همچنین ویژه عوامل اجرایی، برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه برای دانش‌آموزان، برگزاری مستمر جلسات ستاد، برنامه‌ریزی برای تشکیل کلاس‌های کنکور و پایگاه انتخاب رشته خلاصه‌ای از فعالیت‌های این حوزه است.

مواردی چون تشکیل ستاد گزینش نیرو برای ساماندهی نیروی انسانی مدارس شاهد، برنامه‌ریزی بلندمدت برای برگزاری همایش‌های تکریم ایثارگران در طول سال تحصیلی، برنامه‌ریزی برای تقویت شورای مدارس، فعال نمودن شورای مشاوره، ارتقای علمی فرهنگی همکاران و دانش‌آموزان با برنامه‌ریزی اهداف طرح شاهد نیز از برنامه‌های پیش‌بینی‌شده و در دست اقدام این حوزه است.

و به‌طورکلی برای جلوگیری از رشد تک‌بعدی دانش‌آموزان دو بال تعلیم و تربیت دانش‌آموزان در این مدارس همزمان پرورش می‌یابد.

* شهریه مدارس شاهد بر چه اساسی تعیین می‌شود؟

مشمولان طرح شاهد فرزندان شهدا، آزادگان و جانبازان بالای ۵۰ درصد و بالاتر هستند که پس از ثبت اطلاعات آن‌ها در سامانه سجا در موعد مقرر با ارائه مدارک به‌صورت کاملاً رایگان و قطعی انجام می‌شود و شهریه مصوب مابقی دانش‌آموزان با توجه به درصد جانبازی از ۲۵ تا ۴۹ درصد به ترتیب ۴۰ درصد و زیر ۲۴ درصد جانبازی نیز ۲۰ درصد شهریه مشمول تخفیف قرار می‌گیرند.

دانش‌آموزان غیر شاهد نیز با اولویت ایثارگری و سایر اولویت‌هاست که ثبت‌نام این دانش‌آموزان در دو مرحله موقت و قطعی به شیوه امتیازبندی از طریق سامانه انجام می‌شود، در این میان شهریه مدارس ابتدایی ۶۳۰ هزار تومان، متوسطه اول ۷۳۰ هزار تومان، متوسطه دوم نیز مبلغ ۹۰۰ هزار تومان خواهد بود که ۴ تا ۶ ساعت در هفته بیشتر از سایر مدارس صرف کلاس‌های فوق‌العاده می‌شود.

* با توجه به طرح حذف تنوع آموزشگاه‌ها لزوم و اهمیت برپایی مدارس شاهد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بحث عدالت آموزشی در آموزش‌ و پرورش با وجود دیدگاه‌ها و طرح‌های گوناگون، امروز تبدیل به عاملی شده که طرح آن برای مجموعه شاهد و امور ایثارگر به‌عنوان تهدید محسوب می‌شود، چراکه طراحان این دیدگاه تعریف خود را از عدالت با کاستن از تنوع مدارس همراه ساخته که یکی از مصادیق این کاستن را مدارس شاهد آن‌هم به دلیل نبود فرزند شهید بیان می‌کنند.

 این در حالی است که توجهی به پشتوانه ایجاد و استمرار فعالیت این مدارس در سال‌های اخیر ندارند و این تهدید در کنار اقبالی که جامعه نسبت به ثبت‌نام در مدارس شاهد دارد را دچار تعارض کرده است و برای تحقق خواسته‌های خویش بابیان بهانه‌های گوناگون سعی در اجرای خواستهی خوددارند، دراین‌بین دغدغه‌های متفاوتی نیز به بهانه‌های مختلف پیاده‌سازی طرح‌ها و برنامه‌ها وجود دارد.

این در حالی است که دغدغه‌هایی که امروز در آموزش‌ و پرورش و در راستای تحقق سند تحول و برنامه‌های ذیل آن برای کلیه بخش‌های این وزارتخانه مطرح می‌شود در اداره کل امور شاهد و ایثارگران این ایده را شکل داده که امروز مدارس شاهد یکی از مناسب‌ترین فرصت‌ها برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مرتبط با سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش است.

درواقع از طریق ایجاد سبک منسجم، درزمینهٔ ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزشی، پرورشی و اجرایی با حفظ رویکرد تکریم ارزش‌های دفاع مقدس و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت می‌توان از این فرصت استفاده و طرح‌های ملی را استانداردسازی کرد اما در حالی است که این اداره کل به دلیل نداشتن جایگاه در جلسات سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، این عدم حضور درک این فرصت را از آن‌ها ستانده است.

* مدارس شاهد استان قم نسبت به شاخص کشوری در چه جایگاهی قرار دارند؟

استان قم با تعداد ۱۸ واحد آموزشی شاهد (در هر مقطع ۶ واحد به تفکیک دخترانه و پسرانه) و تعداد ۵ هزار و ۷۲۰ دانش‌آموز شاهد و غیر شاهد به تحصیل در واحدهای آموزشی مشغول هستند که از این آمار تعداد دانش‌آموزان شاهد شاغل به تحصیل در طرح پراکنده ۳۶۲ نفر و آمار ایثارگران ما نیز به‌طورکلی یک هزار و ۶۸۷ نفر است.

در سطح کشوری نیز استان قم با برگزاری یادواره شهدا و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و کیفیت اجرای این‌گونه برنامه‌ها ازجمله استان‌های فعال در این زمینه شناخته‌شده است، همچنین آمار متقاضیان به ثبت‌نام نسبت به سایر استان‌ها نیز بسیار بالاست به‌عنوان‌مثال از نزدیک به ۶ هزار نفر متقاضی ثبت‌نام مدارس شاهد در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ تنها یک هزار و ۶۵۷ نفر پذیرش شدند.

اما به نظر می‌رسد حذف تنوع مدارس که یکی از مصادیق آن‌ها شامل مدارس شاهد نیز می‌شود به‌نوعی این مطلب را در ذهن تداعی می‌کند که همه دانش‌آموزان با هر شرایط خاصی که دارند باید خدمات مشابهی دریافت کنند، این در حالی است که در مبانی نظری سند تحول بنیادین این تصور به‌گونه‌ای نقض شده است.

چراکه بر مبنای اصول روانشناسی گاهی بر اساس وجه تمایز و شباهت‌هایی که بین دانش‌آموزان وجود دارد، به‌منظور ارائه خدمات تربیتی باکیفیت‌تر به آن‌ها، نیازمند دسته‌بندی گروهی خواهیم بود و این مسئله شامل فرزندان شهدا که به لحاظ روحی نیازمند ارائه خدمات ویژه‌تری هستند نیز می‌شود، بنابراین اتخاذ تصمیم‌های این‌چنینی نیازمند تأمل، بررسی و برنامه‌ریزی‌های منسجم‌تری خواهد بود.

گفت‌وگو از الهام پناهی فر

انتهای پیام/ ۱۳۷