پشت پرده اقتصاد تب‌دار ایران از دوران پهلوی تا امروز

به گزارش شهرکریمه دکتر محمد جواد توکلی ضمن عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن چهل و یکمین دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی ایران با اشاره به حجم تغییرات بدنه اقتصاد ایران در دوران پس از انقلاب اظهار کرد: نخستین مسئله‌ای که برای بررسی کلی اقتصاد ایران در دوران ۴۰ ساله بعد از انقلاب باید به آن توجه داشت این است که اقتصاد کشور در چه بستری قرار داشته است.

وی ادامه داد: طی چهار دهه‌ای که از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد اقتصاد کشور همواره با شوک‌های بزرگ اقتصادی مواجه بوده است که نخستین آن شوک ۱۰۰۰ میلیارد دلاری جنگ تحمیلی در اوایل انقلاب بود که صرف جبران خسارات ناشی از جنگ شد.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی افزود: تقریباً یک دهه انرژی کشور صرف جبران خسارات ناشی از جنگ تحمیلی شد و پس از آن هم که رشد و نمو اقتصاد کشور می‌خواست شروع شود شوک‌های بعدی از راه رسیدند که از جمله آن‌ها شوک‌های تحریمی بود.

توکلی شوک‌های تحریمی که اواخر دهه نود با خروج آمریکا از برجام به کشور تحمیل شد را نیز شوک‌های سنگینی دانست و گفت: بسیاری از کارشناسان معتقدند کشوری نبوده است که با اوضاعی شبیه ایران یعنی تحریم بانک مرکزی‌اش بتواند سر پا بماند ولی ایران جهش خوبی بعد از انقلاب داشته است.

وی اضافه کرد: قبل از انقلاب اقتصاد ایران اقتصاد مونتاژ و وابسته به نفت بود و گرچه درآمد نفتی کشور نسبتاً بالا بود ولی وضع اقتصاد رو به راه نبود.

این کارشناس اقتصادی اذعان کرد: در زمان طاغوت نه تنها اقتصاد وابسته به نفت بود بلکه حتی بسیاری از کارشناسان نفتی مشغول به کار در کشور هم از خارج از کشور آمده بودند و امورات نفتی ایران را مدیریت می‌کردند.

ایران در رتبه ۲۳ اقتصاد دنیا

توکلی بیان کرد: اتفاقی که پس از انقلاب در اقتصاد ایران رخ داد این است که موفق شدیم تولید ناخالص ملی را در سطح کلان اقتصادی بالا ببریم. در حال حاضر میزان تولید ناخالص کشور بر اساس قیمت‌های ثابت حدود ۱۶۴۰ میلیارد دلار و متوسط هزینه‌های جاری حدود ۴۳۰ الی ۴۵۰ میلیارد دلار است که بر اساس قیمت‌های ثابت اکنون توانسته‌ایم رتبه هجدهم دنیا و بر اساس قیمت‌های جاری رتبه بیست و سوم را بدست آوریم.

وی با بیان اینکه کسب چنین رتبه‌هایی در عرصه اقتصاد جهانی با وجود شوک‌های بزرگ اقتصادی و با دارا بودن حدود ۸۰ میلیون جمعیت را مایه تعجب دانست و افزود: علاوه بر این‌ها ایران جزء کشورهایی است که سریعترین رشد شاخص توسعه نیروی انسانی را طی ۴۰ سال اخیر داشته است.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی اذعان کرد: شاخص توسعه نیروی انسانی قبل از انقلاب ۰٫۳۶ بوده است و طی ۴۰ سال پس از انقلاب با حدود ۵۰ رتبه صعود این شاخص به ۰٫۷۹ رسیده است؛ هر چقدر عدد شاخص توسعه انسانی به یک نزدیکتر باشد بهتر است.

رشد ۲۳ میلیارد دلاری در بخش صنعت

توکلی بیان کرد: توسعه صنعتی ایران نیز بعد از انقلاب پیشرفت قابل توجهی داشته است. صنعت کشور در این مدت با رشد حدود ۲۳ میلیارد دلاری رو به رو بوده است.

وی عنوان کرد: ایران پس از انقلاب در عرصه رشد صنعتی از رتبه ۱۶۹ به رتبه ۱۲۸ رسیده است.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی ادامه داد: حوزه مواد غذایی از دیگر عرصه‌هایی است که کشور بعد از انقلاب در آن به پیشرفت چشمگیری دست یافته است و اکنون در این عرصه به خودکفایی ۹۰ درصدی رسیده است.

توکلی اضافه کرد: دسترسی به مدرسه تا قبل از انقلاب در کشور ۵۷ درصد بود ولی پس از انقلاب این رقم به ۱۰۰ درصد رسیده است.

توسعه چشمگیر پوشش خدمات پایه در پسا انقلاب

وی افزود: مسئله مهم دیگری که در شاخه‌های اجتماعی قابل بررسی است مسئله امید به زندگی است که قبل از انقلاب ۵۶٫۰۳ سال بوده ولی اکنون به ۷۵ سال رسیده است، یعنی حدود ۱۵ الی ۲۰ سال امید به زندگی در ایران ارتقاء یافته است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: ایران بعد از انقلاب در زمینه پوشش خدمات پایه مانند پوشش برق به ۹۹٫۵ درصد، گاز شهری ۸۳ درصد و بهداشت به ۹۵ درصد رسیده است و اکنون ۸۰ میلیون ایرانی دارای دفترچه درمانی هستند.

توکلی اذعان کرد: در سال‌های قبل از انقلاب به ازای هر ۳۰ نفر ایرانی یک خودرو در کشور وجود داشت ولی اکنون به ازای هر چهار نفر یک خودرو وجود دارد.

وی اضافه کرد: رشد ساخت اماکن ورزشی در کشور پس از انقلاب ۵۰ برابر افزایش یافته است.

این کارشناس اقتصادی تشریح کرد: مشترکان تلفن از ۸۳۰ هزار نفر قبل از انقلاب اکنون به ۲۵ میلیون نفر رسیده است و دسترسی به اینترنت نیز با رشد چشمگیری رو به رو بوده است.

توکلی بیان کرد: گرچه با وجود تحریم‌ها از نظر بهره‌مند‌ی‌های شخصی برای مردم مشکلاتی ایجاد شده است ولی آمار نشان می‌دهد که در مجموع سطح بهره‌مندی‌ مردم نسبت به قبل از انقلاب بهتر شده و پیشرفت خوبی در سطح رفاه مردم حاصل شده است.

وی با بیان اینکه سطح بهره‌مندی مردم بعد از انقلاب در زمینه‌های مختلف با رشد خوبی مواجه بوده است گفت: برای مثال اکنون سطح بهره‌مندی مردم از گوشت ماهی هشت برابر، گوشت قرمز دو برابر، مرغ ۶٫۵ برابر، میوه ۵٫۲ برابر، برنج ۵٫۳ برابر، نان ۵۴ برابر و عسل پنج برابر شده است.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی افزود: یکی از شاخص‌های اجتماعی برتر ایران نیز قرار گرفتن در لیست ۱۰ کشور دارای کمترین میزان خودکشی در جهان است.

توکلی کنترل مرگ و میر در بین مادران و نوزادان را یکی از دستاوردهای مهم انقلاب در عرصه پزشکی و سلامت دانست و گفت: مرگ و میر مادران از ۲۳۷ مورد در هر ۱۰۰ هزار تولد زنده در سال ۱۳۵۶ اکنون به ۱۷ مورد رسیده است و آمار نشان می‌دهد حجم مرگ نوزادان نیز با پیشرفت صنعت پزشکی بعد از انقلاب به شدت کاهش یافته است.

ایران پیشرو در عرصه بهداشت و سلامت

وی ادامه داد: قبل از انقلاب ایران در صنعت پزشکی بسیار وابسته به خارج بود و بسیاری از جمعیت پزشکان مشغول در کشور را پزشکان خارجی تشکیل داده بودند ولی اکنون نه تنها ایران در عرصه پزشکی به خودکفایی رسیده‌است بلکه جزء چند کشور پیشرو در عرصه پزشکی و خدمات سلامت قرار گرفته است.

اقتصاد ایران در حال فاصله گرفتن از نفت‌خواری

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: آمارها نشان می‌دهد که ایران قبل از پیروزی انقلاب عمدتاً صادرات نفتی داشته ولی اکنون صادرات غیر نفتی آن رشد پیدا کرده و تلاش‌ها بر این است که از خام فروشی فاصله گرفته شود.

توکلی بیان کرد: گرچه روند توسعه حجم صادرات کند است ولی در این چهل و یک سال گاهی صادرات کشور تا حدود ۱۱۰ میلیارد دلار نیز رسیده است.

وی اذعان کرد: توسعه صادرات صنایع پتروشیمی از دیگر مسائلی است که در زمینه صادرات در دستور کار قرار دارد و آمار بیانگر این است که سهم صادرات غیر نفتی کم کم در حال بهبود و افزایش است.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی تصریح کرد: صادرات محصولات کشاورزی ایران پس از انقلاب ۱۲ برابر رشد یافته است.

توکلی تشریح کرد: ایران در بسیار از زمینه‌هایی که پیش از انقلاب وارد کننده محسوب می‌شده است مانند گندم اکنون به خودکفایی رسیده است.

وی افزایش ذخایر ارزی کشور را از دیگر نقاط رشد اقتصادی ایران بعد از انقلاب برشمرد و گفت: در سال ۲۰۱۹ ذخایر ارزی کشور به رقم ۱۰ میلیارد دلار رسید و چند سال بعد هم این رقم به ۱۳۵ میلیارد دلار دست یافت.

مدیر مسؤول مجله معرفت اقتصاد اسلامی عنوان کرد با بیان اینکه ایران در حال رشد کیفی و کمی در زمینه صادرات است عنوان کرد: رشد کیفی آن با رفتن به سوی صادرات کالاهایی با ارزش افزوده بیشتر در حال شکل‌گیری است و رشد کمی آن با اختصاص حجم بیشتری از اقتصاد کشور به صادرات.

توکلی تصریح کرد: ایران در عرصه واردات و صادرات در حال دستیابی به اقتصادی قدرتمند است و به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک حرف‌های زیادی در این زمینه برای گفتن داشته باشد.

انتهای پیام/ ۱۳۷