به گزارش پایگاه خبری،فرهنگی شهرکریمه به نقل از ایکنا؛ روسیه، بزرگترین جغرافیا را در میان کشورها به خود اختصاص داده هست. کشوری که حدود ۶٫۵ ۵ درصد مردم آن را مسلمین تشکیل می‌دهند. پهنه‌ای شگرف که رابطه شایسته ای با ایران دارد و حجم گسترش فرهنگ اصیل اسلام و قرآن کریم در این کشور بر همین اساس فراهم هست.

از طرفی کوشش نهادی مثل جامعه المصطفی(ص) العالمیه در زمینه ترویج دین اسلام در دیگر کشورها نیز ثمراتی را در کشورهایی مثل روسیه بهمراه داشته هست تا بتوانیم شاهد بالندگی باورهای دینی و قرآنی در این کشور باشیم.

گلناز نریمان آوا،‌ بانوی خانه‌داری هست که در جلیل‌آباد کشور آذربایجان زندگی می‌کرد که بعد از ازدواج با همسرش،‌ در شهر شهر قم به ادامه تحصیل پرداخت. وی هم حالا در مسکو (پایتخت روسیه) زندگی می‌کند و بهمراه چند معلم دیگر به تعلیم قرآن در این شهر می‌پردازد. در ادامه گفت‌وگو با این بانوی فعال قرآنی را می‌خوانید؛

ـ لطفا بفرمایید از چه سنی و با چه انگیزه‌ای آغاز به یادگیری قرآن کردید؟

در ادامه گفت‌وگو با این بانوی فعال قرآنی را می‌خوانید؛من در سن ۱۲ سالگی در شهر جلیل‌آباد کشور آذربایجان و در مسجد این محل، آغاز به یادگیری قرآن کریم کردم. با این داعیه به خواندن قرآن روی آوردم که می‌خواستم قدرت خواندن این کتاب آسمانی را پیدا نمایم.

بعد از یادگیری اصول اولیه،‌ در مدرسه «حضرت زینب(س)» آذربایجان پذیرفته گردیدم و در مقطع کاردانی به تحصیل قرآن کریم پرداختم.

ـ آیا از ابتدا در مسکو ساکن بودید؟

بعد از اینکه ازدواج کردم، با همسرم به شهر شهر قم در ایران رسیدیم و در آنجا به ادامه تحصیل در این رشته پرداختم.

ـ مشوق شما برای یادگیری قرآن چه کسی یا کسانی بودند؟

پدر و مادرم مرا برای تعلیم قرآن تشویق می‌کردند؛ گرچه من خود، به یادگیری قرآن علاقه داشتم. همین گونه یکی از اساتید ما در مدرسه بنت‌الهدی واقع در شهر قم به اسم حیدری در این زمینه مشوق من بود.

ـ آیا تحصیلات دانشگاهی در این حوزه دارید؟ در دانشگاه چه رشته‌ای را دنبال کردید؟

من در دانشگاه مدرک کارشناسی گرفتم و در رشته تاریخ تمدن تحصیل کردم. در کنار این حوزه در مدرسه بنت‌الهدی شهر قم نیز به یادگیری قرآن پرداختم.

ـ ـ حالا در مسکو چه فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی انجام می‌دهید؟ لطفاً در مورد وضع تعلیم قرآن در روسیه برای ما بگویید.

همراه با همسرم به مسکو رسیدیم و در اینجا به نمایندگی از جامعه المصطفی العالمیه، قرآن را تعلیم می‌کنیم. دولت در این کشور حمایتی از فعالین قرآنی و تعلیم قرآن ندارد. همسرم نیز از اساتید قرآن هست. در رشته‌های تجوید، روخوانی و … به تعلیم مبانی قرآنی متفاوت اقدام می‌کنیم.

ـ همسر شما چه فعالیت قرآنی دارد؟

همسرم نیز به تعلیم قرآن می‌پردازد. او طلبه و فارغ‌التحصیل جامعه المصطفی العالمیه هست و در کنار این کار، به سخنرانی در مجالس متفاوت نیز اقدام می‌کند و در منابر متعددی از جشن‌ها و مراسم سوگواری امامن معصومین (ع) حضور پیدا می‌کند.

ـ ـ لطفاً در مورد کلاس‌هایی که برگزار می‌کنید و آنچه تعلیم می‌کنید برای ما توضیح دهید.

من بهمراه دو معلم دیگر طی یک روز در هفته و ساعت ۹ ـ ۱۲ به تعلیم در حسینیه کوچکی که حسینیه شیعیان مسکو نامیده می‌شود مشغول هستیم. در این روز که یکشنبه‌هاست، روخوانی، تجوید، عقائد، مفاهیم، تاریخ انبیاء و سیره امامن معصومین‌(ع) را تعلیم می‌کنیم.

تجوید و روخوانی،‌ در کنار سیره انبیاء، رشته‌هایی هستند که تعلیم می‌کنم. این کلاس‌ها به طور ترم تحصیلی برگزار نمی‌شود، لکن قرآن‌آموز بعد از گذراندن هر دوره از مبانی قرآنی و یادگیری آن،‌ به تحصیل در رشته دیگر می‌پردازد.

این موضوعات به طور تدریجی تعلیم می‌شود. روخوانی،‌ تجوید،‌ عقائد، مفاهیم، تاریخ اسلام و احکام به ترتیب تعلیم می‌شوند. حالا دوره مفاهیم و عقائد را گذرانده و وارد موضوع شیعه‌شناسی شده‌ایم.

ـ چند سال هست که در مسکو ساکن هستید و قرآن را تعلیم می‌دهید؟

شش سال هست که در مسکو ساکن هستم و در مدت زمان ۵ سال گذشته به تعلیم قرآن پرداخته‌ام.

ـ تاحالا چند قرآن‌آموز را تعلیم داده‌اید؟

تاحالا در حدود ۵۰، ۶۰ قرآن‌آموز را در رشته‌هایی که گفته گردید تعلیم داده‌ایم. البته این آمار نسبی هست و شاید تعداد حتمی بیشتر از این باشد.

ـ با چه سختی‌هایی در این راه رو به رو بوده‌اید؟

زندگی و تعلیم در کشوری که میهن آدم نیست با دشواری همراه هست. بویژه که تعداد مسلمین در این کشور بسیار نیست، ولی در عین حال مشکلی از سوی دولت و مردم روسیه در مورد تعلیم قرآن در این کشور نداشته‌ایم.

البته شرایط حاکمیت مسکو ایجاب می‌کند که قبل از انجام هر فعالیتی از دولت اذن رسمی گرفته شود؛ زیرا فعالیت در اینجا آزاد نیست. البته جامعه المصطفی العالمیه در این کشور از دولت روسیه اذن گرفته هست تا به فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی پرداخت کند.

در کنار این موضوع باید بگویم که مسکو شهر پرازدحام و پرجعیتی هست. دور بودن مسیر منزل تا حسینیه شیعیان مسکو و ترافیک مسیر،‌ از مشکلاتی هست که با آن مواجه هستیم.

زنان قرآن‌آموز هم به عللی چون داشتن فرزند کوچک، دوری مسیر و شاغل بودن، نمی‌توانند در روزی غیر از یکشنبه‌ها که در مسکو تعطیل هست، به کلاس بیایند. همین موضوع موجب شده هست که منحصرا یک روز در هفته بتوانیم به تعلیم قرآن پرداخت کنیم.

در روزهای دیگر هفته، ترافیک، مسیر طولانی و مشغولیت کاری اذن نمی‌دهد که این زنان برای تحصیل قرآن اقدام کنند. گاه تا دو ساعت در ترافیک می‌مانیم و همین موضوع کار را سخت می‌کند.

از طرفی سردی هوا مانع دیگری بر سر راه برپایی این کلاس‌هاست. نزدیکی به قطب شمال،‌ موجب سردی بسیار هوا شده و کلاس‌ها کمتر برگزار می‌شود. با این وجود حتی اگر یک نفر در کلاس‌ها حضور پیدا کند، کلاس را برگزار می‌کنیم.

جغرافیای بزرگترین کشور جهان

روسیه پهناورترین کشور جهان هست که در شمال اوراسیا قرار دارد. این کشور در آسیای شمالی و اروپای خاوری واقع شده هست و با اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس منجمد شمالی و نیز با دریای خزر، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد. روسیه با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی و با کشورهای اطراف دریاهای برینگ، ژاپن، کاسپین، سیاه، و بالتیک رابطه دریایی دارد.

پایتخت روسیه شهر مسکو هست که در باختر و بخش اروپایی کشور قرار دارد و بزرگترین شهر اروپا به شمار می‌رود. طبق سرشماری سال ۲۰۱۰، حدود ۸۱ درصد مردم این کشور از طایفه روس هستند. در مجموع ۱۶۰ طایفه در این کشور سکونت دارند. ۹ ۹ درصد جمعیت روسیه را تشکیل می‌دهند و بزرگترین اقلیت قومی این کشور شمرده می‌شوند. اقوام اوکراینی، چوواش، باشقیر، چچنی و ارمنی نیز هر یک بیشتر از یک میلیون نفر جمعیت دارند و آوارهای قفقازی، بلاروسی‌ها، آسی‌ها، آذربایجانی‌ها و قزاق‌ها از دیگر اقوام پرجمعیت روسیه هستند.

اسلام در روسیه

گرچه تعداد مسلمین روسیه در قیاس با مسیحیان در این کشور درصد کمتری را تشکیل می‌دهند، ولی این موضوع مانع از انجام فعالیت قرآنی و عمل در زمینه دین اسلام نشده هست. برای مثال مسابقات قرآن مسکو با عنوان «زائدالخیر» برای نوزدهمین دوره طی سال کنونی و در ۲۶ مهرماه در سالن همایش‌های مسجد جامعه مسکو برگزار گردید. این مسابقات نه منحصرا هم‌تراز با رقابت‌های بین‌المللی قرآن در سطح جهان بود، لکن عرصه‌ای برای به نمایش گذاشتن تسامح اسلام و وحدت در جامعه روسیه نیز به شمار می‌رفت.

در عین حال آلبر کرگانوف، مفتی مسکو و ریاست شورای دینی مسلمین روسیه در مورد فعالیت اسلامی در این کشور اظهار کرد: لزوم پشتیبانی زیادتر از حوزه‌ها (مراکز دینی تربیت مبلغ) حس می‌شود؛ چون که زیادتر روستاهای این کشور با کم بودن مبلغ و روحانی رو به رو هستند. در حال حاضر منحصرا دانشگاه‌ها مورد توجه هستند و به مدرسه‌های حوزوی بی‌توجهی می‌شود.

بعد از انقلاب ۱۹۱۷، ادیان من جمله مسیحیت و اسلام در روسیه سرکوب گردیدند. کلیساها و مساجد یا خراب کردن گردیدند، یا به ادارات نظامی و دولتی تغییر کاربری پیدا نمودند. اسلام بعد از فتوحات وسیع مسلمین، از طریق قفقاز (ناحیه‌ای میان دریای خزر و دریای سیاه) و به طور عمده از طریق تاتارستان به روسیه وارد گردید. گرایش به اسلام بعد از مسیحیت در این کشور در رده دوم جای دارد.

بعد از فروپاشی شوروی پیشین و برگشت آزادی نسبی به مسلمین و مسیحیان، نوعی اقبال چشمگیر به گشایش مساجد و کلیساها رویت گردید و اشخاص بعد از ۸۰ سال ممنوعیت، دیگربار به اماکن دینی روی آوردند.

مسیحیت ارتدکس، بزرگترین دین روسیه به شمار می‌رود. از جمعیت ۱۴۲ میلیون نفری روسیه، نزدیک به ۵۹ درصد ارتدکس و ۶٫۵ ۵ درصد مسلمان (اعم از سنی و شیعه) هستند. زیادتر تاتارها، قزاق‌ها و آوارها مسلمان هستند.

جایگاه ها اسلامی

بنیاد پژوهش ها اسلامی مسکو (http://islamfond.ru/fa/)، ru/fa/)، طرح گرنت (وام بلاعوض یا بودجه‌ای که به نهادها، مؤسسات، شرکت‌ها یا اشخاص اعطا می‌شود) و پشتیبانی از پژوهشگران را در برنامه خود دارد. اگر پژوهشگری در روسیه بخواهد که در مورد ایران و یا اسلام تحقیق کند، این بنیاد طرح حمایتی را برای وی راه ‌می‌اندازد و یا منابعی را در اختیارش قرار می‌دهد، یا اگر به ایران عزیمت کند، ارتباط‌هایی برای وی در ایران ایجاد می‌کند که بتواند رساله خود را انتهاء دهد؛ علاوه بر این اگر یک محقق ایرانی بخواهد در مورد تاریخ و تمدن روسیه یا اسلام در این کشور تحقیق کند، این بنیاد اهتمام می‌کند مراجع را در اختیارش قرار دهد و او را با اساتید و دانشگاه‌های روسیه مربوط کند.

مرکز اسلامی مسکو (https://icrus.ru/) ru/) حدود ۵ سال هست که خریداری و از بنیان بازسازی شده هست. پهنه و استقلال محیطی از ویژگی‌های این مرکز به شمار می‌رود، به گونه‌ای که مراسم، اجتماعات و عزاداری‌ها مزاحمتی برای همسایگان ندارد؛ چراکه در غیر این صورت پلیس از انجام آنان ممانعت می‌کند.

این مرکز در ایام سال محل تجمع مشتاقان اهل بیت (ع) بویژه آذری‌زبان‌هاست. در مدت دو روز تاسوعا و عاشورای حسینی، قریب به ۱۵ هزار نفر در ساعات متفاوت روز در این مکان جمع می‌شوند. برپایی مراسم دعای توسل و ندبه در ایام متفاوت و مراسم عزاداری در فاطمیه (س) و ماه رمضان، از دیگر برنامه‌های این مرکز به شمار می‌رود.

حدود ۷۵ طلبه مرد از جامعه المصطفی العالمیه و ۲۵ طلبه زن از مؤسسه بنت‌الهدی در این کشور به طور مقیم حاضر هستند. این اشخاص برنامه‌های مذهبی شیعیان در این کشور را اداره می‌کنند.

فعالیت دینی در روسیه کاملاً امنیتی هست و دولت نظارت دقیقی بر فعالیت‌های مذهبی دارد. بر این اساس گزارش کامل برنامه‌های مرکز اسلامی مسکو، قبل از برپایی به اطلاع اداره امنیت رسانده می‌شود و همکاری خوبی در حال حاضر وجود دارد.

وضع مسلمین

مجتبی راشدی، نماینده بنیاد پژوهش ها اسلامی مسکو و محقق بنیاد پژوهش ها اسلامی در مورد مسلمین در این کشور اظهار کرد: اسلام در روسیه، اسلام سنتی سلفی هست؛ یعنی اسلامی که گرایش‌های تندرو بهمراه دارد و سلفی‌ها در مرکز داغستان، چچن و تاتارستان تحت اثرگذاری تفکرات تندرو و سلفی هستند. این در حالی هست که مسلمان‌ها در روسیه دومین گروه مذهبی بعد از مسیحیت ارتدوکس به شمار می‌آیند و ۹۵ درصد مسلمین را اهل تسنن تشکیل می‌دهند. آنان نیز به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. بخش کوچکی از مسلمین را نیز شیعیان تشکیل می‌دهد که زیادتر آنان در روسیه، آذری‌زبان هستند.

وی در این باره اظهار کرد: تعداد روس‌هایی که شیعه می‌شوند اندک بوده و این مساله به دلیل حضور اهل تسنن و اداره مفتیان روسیه پررنگ هست. وهابی‌ها در این کشور هزینه بسیار می‌کنند و این مساله لزوم آن را می‌طلبد که نهادهای شیعی در روسیه، با رعایت احترام و خطوط قرمز فعالیت نمایند.

به گفته راشدی، اسلام در این کشور سابقه هزار ساله دارد و از بدو ورود آن به روسیه، اهل تسنن در آنجا حاضر بودند. این امکان وجود ندارد که جمعیتی از شیعیان بیایند، فضای اهل تسنن را نفی کرده و آنچه می‌خواهند را ثبت نمایند.

گفت‌وگو و تنظیم از آزاده غلامی