رضا اسماعیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اصفهان در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: در لایحه بودجه سال ۹۸، ۲۰۸ هزار میلیارد تومان به عنوان رقم درآمدها و بالغ بر ۳۲۰ هزار میلیارد تومان به عنوان رقم هزینه‌های دولت که منظور کل حاکمیت هست، پیش‌بینی شده، در نتیجه در اینجا شاهد کسری بودجه هستیم که رقمی حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی کشور را پوشش می‌دهد.
وی اضافه کرد: قسمت حوزه فرهنگ از کل بودجه کشور در سال ۹۸، بالغ بر ۷/۰ درصد هست، در حالی که این رقم در بودجه ۹۷، ۲/۲ درصد بود. با قیاس اعداد بودجه در سالیان متفاوت متوجه می‌شویم که در سال ۹۷، ۷۸۰۰ میلیارد تومان، در سال ۹۶، ۸۶۰۰ میلیارد تومان، در سال ۹۵، ۹۵۰۰ میلیارد تومان، در سال ۹۴، ۸۸۰۰ میلیارد تومان، در سال ۹۳، ۹۰۰۰ میلیارد تومان و در سال ۹۲، ۸۵۰۰ میلیارد تومان به حوزه فرهنگ اختصاص داده شده هست، در نتیجه می‌توان نتیجه گرفت که بودجه فرهنگی در دو سال موخر نسبت به گذشته روند نزولی را طی کرده هست.
عضو هیئت علمی گروه مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اصفهان دنبال کرد: بودجه فرهنگی در کشورهایی که شرایط همانند ما را دارند، نزدیک به پنج درصد هست، البته بودجه در شرایط سیاسی و اقتصادی خاصی تنظیم شده و به عنوان با اهمیت ترین سند درآمدها و هزینه‌های دولت، چگونگی فعالیت مالی را مشخص می‌کند.

سازمان‌های رسمی بیشترین قسمت را از بودجه فرهنگی دریافت می‌کنند
اسماعیلی اضافه کرد: آنچه از بودجه‌های تخصیصی به سازمان‌ها و مؤسسات فرهنگی استنباط می‌شود، این هست که سازمان‌های فرهنگی رسمی دولتی یا نیمه دولتی، بیشترین قسمت از بودجه فرهنگی را دریافت می‌کنند که جای تأمل دارد. صدا و سیما با ۱۹۸۸ میلیارد تومان بیشترین قسمت را به خود اختصاص داده و به ترتیب، مرکز خدمات حوزه علمیه با ۱۰۴۱ میلیارد و ۷۰۰ تومان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ۸۶۸ میلیارد تومان، سازمان اوقاف و امور خیریه با ۶۷۰/۴۶۲ میلیارد تومان، سازمان تبلیغات اسلامی با ۷۲۸/۳۴۵ میلیارد تومان، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با ۶/۳۲۰ میلیارد تومان، شورای عالی حوزه‌های علمیه با ۳/۳۰۶ میلیارد تومان، شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران با ۷/۱۶۹ میلیارد تومان، دفتر تبلیغات اسلامی با ۱۵۰ میلیارد تومان و ستاد احیای امر به سرشناس و نهی از منکر با ۱۵ میلیارد تومان در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
وی با بیان اینکه نظام بودجه‌ریزی در حوزه فرهنگ، سازمان کانون هست تا مبحث کانون، اظهار کرد: این مساله یکی از کاستی‌های با اهمیت نظام بودجه‌ریزی در حوزه فرهنگ را دربردارنده می‌شود و این سازمان‌ها می باشند که فعالیت کلیدی خود را طبق بودجه تنظیم می‌کنند، اگر رقم بودجه زیادتر باشد، فعالیت‌هایشان به آن سمت اختصاص می‌یابد و اگر رقم بودجه کمتر باشد، فعالیت‌هایشان حالت انقباضی پیدا می‌کند. در حقیقت به جای اینکه بودجه فرهنگی، مبحث کانون و طبق نیازها تنظیم شده و به تناسب کارکرد سازمان‌ها تخصیص داده گردد، زیادتر حالت سازمان محوری در نظام بودجه‌ریزی فرهنگی دنبال شده هست.

بودجه‌ریزی فرهنگی، نیازمحور باشد نه سازمان کانون
این استاد دانشگاه تصریح نمود: در حال حاضر، تغییر پارادایمی در نوع نگاه به بودجه فرهنگی ضروری هست، به این مفهوم که بودجه‌ریزی باید طبق نیازها و مباحث مورد توجه نظیر هویت و نشاط فرهنگی صورت پذیرد. در حقیقت زیادتر به سازمان‌ها توجه کرده‌ایم، به جای آنکه به اغراض توجه نماییم. سازمان‌ها باید ابزاری برای خدمت و تحقق اغراض فرهنگی باشند، ولی حالا خودشان به هدف مبدل شده‌اند و به سبب کندی حرکت آنان در حوزه فرهنگ، عملا شاهد بازدهی بودجه‌های تخصیصی نیستیم؛ در نتیجه دو نوع تغییر رویکردی باید اتفاق افتد، یکی اینکه علاوه بر بعد رسمی و حاکمیتی فرهنگ، بعد اجتماعی و مردمی حوزه فرهنگ نیز مورد توجه قرار گیرد و به طور مستقیم و غیر مستقیم به فعالیت‌های فرهنگی سازمان‌ها و نهادهای غیر رسمی که در حوزه فرهنگ مردمی تعیین‌کننده می باشند، زیادتر بها داده گردد. از سوی دیگر، به جای توجه به سازمان محوری در بودجه فرهنگی، مبحث محوری طبق نیازها را در دستورکار قرار دهیم، به لحاظ اینکه در حال حاضر با آسیب‌های اجتماعی جدی مواجهیم.

کمیت بودجه عامل موفقیت فعالیت‌های فرهنگی نیست
وی دنبال کرد: سازمان‌های فرهنگی رسمی به لحاظ ظرفیت وسیع نیروی انسانی، عریض و طویل بودن و عدم چابکی، به جای اینکه بودجه تخصیصی را صرف تحقق اغراض کنند، آن را برای اداره امور خود هزینه می‌کنند. به نظر من، مشکل خاصی در ارتباط با بودجه فرهنگی وجود ندارد، چون همین مراجع تخصیص یافته نیز نتوانسته هست موفقیت‌های مد نظر را حاصل کند. در حقیقت به لحاظ همپوشانی و هم عرض بودن و تداخل و موازی‌کاری سازمان‌های فرهنگی رسمی، هر چقدر هم بودجه بیشتری اختصاص داده گردد، کارکرد بهتری را شاهد نخواهیم بود؛ امکان دارد چرخ سازمان‌های فرهنگی دولت‌مدار راحت‌تر بچرخد، در مسائل اداری و اجرایی با مشکلات کمتری رو به رو گردند و از نظر گردش مالی تراز مثبت‌تری داشته باشند، ولی از نظر حل مسائل فرهنگی و گسترش ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، تغییر چندانی را شاهد نخواهیم بود.
اسماعیلی اضافه کرد: اگر ربع قرن فعالیت‌های سازمان‌های فرهنگی را مورد ارزیابی قرار دهیم، می‌بینیم چه در وقتی که از وفور بودجه‌ای بهره مند بودند و چه در وقتی که بودجه آنان در حالت انقباضی تدوین شده، تفاوت معناداری در کارکرد سازمان‌های فرهنگی دولت‌مدار رخ نداده هست، در حقیقت کمیت بودجه عامل تعیین‌کننده‌ای در موفقیت فعالیت‌ها و خدامت فرهنگی نیست، به سبب اینکه جای همکاری فرهنگی مردمی در نظام بودجه‌ریزی کشور تهی هست. ما به جای اینکه برنامه‌ریزی بودجه‌ای برای حوزه فرهنگ داشته باشیم، باید فرهنگی کردن نظام برنامه‌ریزی را در اولویت قرار دهیم.
انتهای پیام