آیت الله محسن اراکی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نخستین همایش ملی فقه نظام ساز  در طبقه دوم موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد با اشاره به لزوم تبیین فقه نظام و رابطه آن با حکمرانی و تمدن اظهار داشت: برای خیلی از افراد مشخص نیست که فقه نظام به چه معنا است و برای روشن شدن این بحث باید به متعلق این علم پرداخته شود.

وی ابراز کرد: ولایت جامعه ساز است و جمعیت های پراکنده را به جمعیت های واحد تبدیل می کند و اگر رفتارهای ارادی مجموعه ای از انسان ها به وسیله حاکمیت تبدیل به اراده جمعی شد، ما از آن به جامعه تعبیر می کنیم.

آیت الله اراکی افزود: موضوع در فقه نظام چیزی است که ما در آن به مکلف کلان در مقابل مکلف خُرد تعبیر می کنیم و ما می توانیم جامعه ای داشته باشیم که اعضای آن مسلمان باشند و رفتارهایشان اسلامی باشد؛ اما جامعه اسلامی نباشد و جامعه ای اسلامی است که حاکمیت آن اسلامی باشد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: ما قبل از انقلاب اسلامی چیزی به عنوان جامعه اسلامی نداشتیم، زیرا از حاکمیت اسلامی برخوردار نبودیم؛ چراکه جامعه وقتی اسلامی می‌شود که از حاکمیت اسلامی برخوردار باشد.

آیت الله اراکی گفت: فقه اکبری که ما بیش از هرچیزی مکلف به تبیین و اجرای آن هستیم، فقه نظام ساز است و همین فقه است که جامعه نیکوکار و جامعه پاک می سازد؛ هرچند تک فردهای جامعه افرادی معصیت کار باشند.

وی در ادامه افزود: ما بحمدالله در کشور خود نظام داریم و این نعمت کبرایی است که خداوند متعال به ما نصیب کرده و نعمت فرمانبری از ولی امر نعمتی بسیار بزرگ و بالا است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در توضیح رابطه فقه نظام با حکمرانی بیان داشت: حکمرانی یعنی ما فرمانی داشته باشیم که بتواند راه های جامعه را به سمت اراده جمعی سوق دهد و اراده جمعی را در راستای مسائل اجتماعی و عدل تنظیم کند.

وی در پایان در توضیح رابطه فقه نظام با تمدن خاطرنشان کرد: تمدن برقراری زندگی نظم یافته جامعه مبتنی بر جامعه بهتر و برتر است که اگر بخواهیم تمدنی داشته باشیم بدون پرداختن به فقه نظام نمی توانیم به تمدن دست پیدا کنیم.