حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله توحیدی‌نیا، محقق و محقق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا؛ اظهار کرد: علی رغم تحقیقات زیادی که برای دستیابی به ابعاد شخصیت حضرت رضا(ع) انجام شده هست، چه به لحاظ کمی و چه کیفی همچنان حجم گسترده‌ای در مقابل محققان وجود دارد؛ به ویژه درباره مدت حضور امام در مدینه که حدود پنج دهه از عمر شریف‌شان را در آن حضور داشتند، اما به صورت مرسوم و به سبب ذکر مستقیم خبر ها دوره در مراجع، زیادتر به مدت حضور کوتاه وی در مرو پرداخته می‌شود.

وی اضافه کرد: به گفته مراجع اهل سنت، وی در جوانی و حدود ۲۰ سالگی جلسه طولانی علمی در مسجدالنبی(ص) داشتند و محدثان و فقهای بزرگی در محضر وی اکتساب فیض می‌کردند. علاوه بر این آن حضرت در دوره امامت امام کاظم(ع) به سبب موانعی که حکومت عباسی برای امام هفتم به وجود آورد، بار سنگینی از فعالیت‌های آن حضرت را به دوش داشتند. علاوه بر آن، بعد از شروع امامتشان نیز، به سبب آزادی نسبی به وجود آمده، فعالیت‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی قابل ملاحظه ای را در مدینه داشته‌اند. درباره مدت حضور امام(ع) در مرو نیز گاه کوشش کمی برای دستیابی به عمق سیاست‌های حکومت یا وضعیت فکری و فرهنگی این مکان شده هست؛ سوژه ای که می‌تواند بیشتر از پیش ما را به رفتارها و کنش‌های مدبرانه و به موقع آن حضرت در مرو آشنا کند.

توحیدی‌نیا با بیان اینکه امام رضا(ع) و سیره و زندگی و روایات آن امام در مدینه صندوقچه بزرگی از میراث گران‌بهای تشیع هست که به خوبی بدان توجه نشده هست، اظهار کرد: هرچند مطالب کمی به صورت مستقیم درباره تاریخ حضور حضرت در مدینه وجود دارد، اما باید به سراغ روایات آن امام برویم و با شخصیت‌شناسی راویان، بسترشناسی خبر ها و گونه‌شناسی موضوعات این روایات، به ابعاد گسترده زندگانی آن حضرت دست پیدا نماییم.

لزوم دقت در تحقیقات سیره

این محقق و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه متاسفانه درباره سیره آن امام، تحقیقات زیادی صورت گرفته ولی درباره ها قابل ملاحظه ای به تکرار موضوعات پرداخته شده هست و کمتر به روش‌های علمی جدید توجه می‌شود، اظهار کرد: اولا سیره امامن باید طوری مطرح گردد که مورد اقبال و پذیرش مردم قرار گیرد و احتیاج آنان را رفع کند و ثانیا نباید از بررسی‌ها و دقت نظرهای علمی درباره شرایط زمان خود و بیان سیره آن حضرت مطابق این وضعیت غافل باشیم.

وی اضافه کرد: برای نمونه امروزه موضوعات اقتصادی برای جامعه ما از اهمیت زیادی بهره مند هست، اما از واکاوی توصیه‌های مربوط به معیشت و اقتصاد در سیره امام رضا(ع) کم بهره برده‌ایم. این در حالی هست که احادیث بسیاری مربوط با این مبحث در مراجع وجود دارد؛ من جمله اینکه حضرت دستوراتی مربوط به قناعت داده‌اند و یا راه‌های استفاده حلال را تصریح کردند. وی در راستای اعتدال و میانه‌روی در استفاده توصیه‌هایی دارند و می‌فرمایند اگر به این سفارش توجه گردد شخص و خانواده‌اش دچار تنگدستی نخواهند گردید.

توحیدی‌نیا دنبال کرد: امام در روایات مکرر از آسیب‌های تجمل‌گرایی و مدگرایی گفته‌اند و اجتناب چشم داشتن به نحوه استفاده اشخاص ثروتمند از سفارشات موکد آن حضرت در مراجع هست. جالب هست که توصیه‌های زیادی نیز در فرمایشات حضرت خطاب به افرادی که مسئول امور شیعیان می باشند وجود دارد، که می‌تواند ملاک عمل برای مسئولین کشور باشد و باید به آنان توجه گردد.

آب در کوزه و ما گرد جهان می‌گردیم

این محقق تاریخ و سیره امامن، با تاکید بر اینکه باید با رویکرد مسئله‌محوری به سراغ سیره امام برویم تصریح نمود: امروز در محافل علمی خارج از کشور آثار زیادی درباره سبک زندگی و راز و راز خوشبختی نوشته شده و در کشورمان ترجمه می‌شود، ولی اگر به روایات امام رضا(ع) توجه کنیم، می بینیم که زیادی از یافته‌های دانشمندان به صورت کامل‌تر در روایات امام وجود دارد، البته این به معنای کنار گذاشتن نتیجه های تجربه بشری نیست.

نمونه‌هایی اخلاقی از سیره رضوی(ع)

توحیدی‌نیا اضافه کرد: وی در روایتی فرموده‌اند که خوشبختی از آن کسی هست که به خدا توکل کند، بداند آنچه از سوی خداوند برایش می‌رسد خیر اوست، باید به اشخاص خوش‌بین باشد، در مشکلات حوصله و شکیبایی داشته باشد، زندگی را به خود ساده بگیرد، بداند در دنیا نمی‌توان آسایش مطلق داشت. وی راضی بودن به رضای الهی، خوشرویی و شادمانی در امور زندگی و تبعیت از خدا و پیمودن راه عقلانیت دینی در زندگی را برای خوشبختی و نشاط و شادمانی معنوی و روحی آدم سفارش کرده‌اند.

وی دنبال کرد: مبحث با اهمیت دیگری که گریبان‌گیر بعضی تحقیقات درباره سیره‌شناسی ائمه(ع) شده هست، گذر فوری و بدون تدبر از فرمایشات وی هست؛ این درحالی هست که بعضی فقهای ما با ایمان به عظمت فرمایشات آنان، از تک تک واژه‌های یک خبر، مفاهیم با اهمیت و قابل قبولی را عرضه می‌دادند. امام رضا(ع) در حدیثی می‌فرمایند «النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا». امام رضا(ع) در حدیثی می‌فرمایند «».

اجتناب از شتاب در تحقیقات سیره

بنابر این کافی هست با تعمق و کار علمی روی فرمایشات وی ، تا حد ممکن از فرمایشات و حتی اشارات وی در گفتارهایشان بهره‌مند شویم.

محقق و محقق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به نگاه اهل سنت به امام رضا(ع) گفته بود: بزرگانی از اهل سنت چه در زمان حیات حضرت و چه در دوره‌های بعد به وی یا روایاتشان مراجعه کرده‌اند و از وی بهره‌های بسیار برده‌اند که نشان از لزوم تأکید زیادتر شیعیان به انجام تحقیقات روشمند و به دور از شتاب زدگی و با نگاه کمی صرف، دارد.

وی اضافه کرد: اهل سنت به فضائل آن حضرت نیز توجه ویژه داشته هست و برای نمونه ابراهیم بن محمد بن جوینی شافعی که در قرن هشتم می‌زیسته تعابیر زیبایی درباره آن امام مطرح نموده و من جمله نوشته هست: «علی بن موسی مظهر اسرار پنهان و آشکارکننده امور پنهانی، معدن بزرگواری‌ها و برکت‌ها، پیروی شونده از سوی بزرگان، بلند بارگاه، ابر پرخیر و باران‌زا که الطافش کم‌نظیر، امیر بزرگواران، نور چشم خاندان یاسین، سرور پاک و معصوم و آگاه به واقعیت علوم، دانا به امور پیچیده و نهانی  است».

توحیدی‌نیا در ادامه بیان جایگاه زیارت امام رضا(ع) نزد اهل سنت به گفتار ابن حبان بستی اشاره نمود و اظهار کرد: او نیز درباره آن حضرت آورده هست: وقتی خودم در طوس بودم و هر مشکلی داشتم به زیارت وی می‌رفتم و دعا می‌کردم و سریعا حاجتم مستجاب می‌شد.

انتهای پیام