خلاصه

نظام‌سازی به‌معنای اکتشاف الگوواره‌های اداره دانش‌بنیان یک جامعه، می‌تواند ابتناء خود را بر مبانی دانش‌های مختلفی قرار دهد. حرف از نظام‌سازی فقهی به‌معنای دخیل نمودن حداکثری دانش فقه در لایه‌های متفاوت تکوّن یک جامعه نیست لکن به‌معنای ابتناء جامعه‌سازی بر شریعت اسلامی هست که بعد از انقلاب اسلامی ایران و متمرکز شدن امیدهای بسیار به درانداختن تمدنی نوین مبتنی بر معارف الهی، ضرورتی دو چندان یافته هست. با توجه به اینکه علم فقه به‌مثابه اصلی‌ترین دانش دینی، مبحث خود را فعل مکلف قرار داده و تلقی متولیان این دانش از مکلف، مکلفین فردی بوده هست، افق تازه ای که این مقاله به دنبال تحقق آن هست، ترسیم سازوکارِ تحلیلِ فعلِ مکلفِ غیرفردی و انگاره‌های حجیت افعال آن در عرصه‌های کلان حکومت هست. بنابراین نوآوری حاضر در این نوشتار را می‌توان مربوط با تمام علومی دانست که به نحوی در حوزه حکمرانی و اداره جوامع انسانی نقش‌آفرین می باشند. شیوه ای که در این مقاله در جهت تصریح مساله فوق‌الذکر اتخاذ شده هست، رویکرد فقه النظریات آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر می‌باشد.

کلیدواژه ها: فقه؛ نظام‌سازی؛ حجیت؛ فقه حکومتی؛ سیاست‌گذاری

نویسنده:

حسین‌علی سعدی: دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

فصلنامه راهبرد فرهنگ – دوره ۹، شماره ۳۶، زمستان ۱۳۹۵٫

برای رویت کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.