حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضائی اصفهانی، ریاست مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی(ص) و مفسر و مترجم قرآن کریم در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ با بیان اینکه باید نگاه جامعی به وضع قرآنی کشور داشته باشیم، اظهار کرد: بعد از انقلاب اسلامی جهش بزرگی در امور قرآنی در ابعاد متفاوت رخ داده هست، به گونه‌ای که امروز از الازهر و ام‌القری در مدینه پیش افتاده‌ایم.

وی با بیان اینکه پیش از انقلاب اسلامی اقدامات فردی در حوزه علمیه مطرح بود و تحقیقات جمعی نداشتیم ولی امروز این فعالیت‌ها به طور نظام‌مند و سیستمی در حال انجام هست، گفته بود: بعد از انقلاب فعالیت‌های قرآنی بشدت رشد کرد، گرچه جنگ به طور طبیعی باعث گردید تا رکود نسبی در کارها را شاهد باشیم، اما بعد از جنگ مجدداً به برکت مجاهدت‌های امام(ره) و شهدا و پس از ان نیز به برکت رهبری‌های داهیانه مقام معظم رهبری خیلی جلوتر از کشورهای اسلامی هستیم، به گونه‌ای که برای مثال ما دکتری رشته قرآن و تربیت را ایجاد کرده‌ایم ولی کشورهای دیگر در مقطع کارشناسی این رشته را دارند.

نویسنده تفسیر مهر با بیان اینکه پیشرفت‌های کشور در زمینه‌های مختلفی مثل پژوهش، تعلیم، ترویج و توسعه، رسانه، مدیریت، رشته‌ها، مقالات و انتهاء نامه‌ها رخ داده هست، تصریح نمود: نخستین قسمتی که در آن رشد داشتیم مقدمات تفسیر هست؛ پیش از انقلاب کتابی در مورد مبانی تفسیری نداشتیم، علاوه بر این در راستای قواعد تفسیر اثری منتشر نشده بود؛ در راستای روش‌ها و گرایشات تفسیری هم کار چندانی نشده بود، ولی امروز چندین اثر خوب و قابل ملاحظه من جمله از آقای مؤدب در مبانی تفسیری از عمید زنجانی در روش‌های تفسیر و از آیت‌الله معرفت و حجت‌الاسلام علوی‌مهر با مبحث «تفسیر و مفسرون» و علاوه بر این «منطق تفسیری» که بنده نوشته‌ام داریم.

وی اضافه کرد: خاطرم هست که کتاب «قواعد التفسیر» عثمان السبط را خیلی سال پیش از ام‌القری در مدینه خریداری و همین کتاب را بومی‌سازی کردیم و به تبع آن هم آثاری در راستای قواعد تفسیر از سوی کسانی مثل حجت‌الاسلام علی اکبر بابایی نوشته گردید. در مجموع در این عرصه رشد جهشی داشتیم و زیادی از آثار تولید گردیده در قالب کتاب درسی در حال تعلیم می باشند.

التمهید؛ فخر شیعه

رضائی اصفهانی با تقسیم‌بندی علوم قرآنی به دو بخش سنتی و جدید اظهار کرد: موضوعات علوم قرآنی پیش از انقلاب عمدتاً در حد مقدمه کتب تفسیری مثل مقدمه تفسیر مجمع‌البیان، تفسیر تبیان و تفسیر آیت‌الله خوئی بود، ولی امروز تنها از آیت‌الله معرفت کتاب التمهید منتشر گردیده که فخر شیعه هست و با الاتقان سیوطی و البرهان زرکشی رقابت و پیروزی دارد؛ پژوهش ها قرآنی در راستای اعجاز هم رشد قابل ملاحظه داشته و امروز بویژه در پژوهش ها اعجاز علمی که نمونه آن کتاب بنده هست، رشد داشتیم و این رشته در حال تعلیم هست.

وی دنبال کرد: در بحث تحریف‌ناپذیری هم آثار خوبی نوشته شده که «صیانه القرآن» آیت‌الله معرفت نمونه آن هست، علاوه بر این «سلامه القرآن من التحریف» حجت‌الاسلام نجارزاگان و «نزاهه القرآن» آیت‌الله العظمی جوادی از دیگر آثار نشر یافته در این زمینه هست.

پیشگامی ایران در دفاع علمی از قرآن

مترجم قرآن کریم با بیان اینکه شیعه پیش از انقلاب متهم به تحریف بود، اظهار کرد: امروز در دفاع از قرآن از تمام بلاد اسلامی پیشگام هستیم. علاوه بر این در بحث قرائات، پیش از انقلاب بعضی در حد انگشت شمار به آن پرداخته بودند، اما امروز ده‌ها رساله دکتری و ارشد در راستای قرائات و اختلاف قرائات نوشته شده هست.

رضائی اصفهانی با بیان اینکه محافظت قرآن و قرائت پیش از انقلاب عمدتاً در فضای فردی شکل می‌گرفت، اما امروز هزاران حافظ قرآن و قاری داریم و در حال تربیت آن‌ها هستیم، اضافه کرد: بعد از انقلاب کتبی در مورد فنون قرائت و محافظت نوشته شده هست که برای دیگر کشورها ترجمه شده و

پرداختن به وحی‌شناسی و زبان قرآن

وی با اشاره به فضای علوم قرآنی جدید اظهار کرد: بعضی موضوعات مثل وحی‌شناسی، زبان قرآن، هرمنوتیک، فرهنگ زمانه، هنر و قرآن در چند دهه موخر در فضای بعد از انقلاب مطرح و مورد نقد و ارزیابی محققان قرآنی قرار گرفته هست؛ پیش از انقلاب بحث چندانی در این زمینه نبود، ولی امروزه با جابه جایی موضوعات فوق به کشور چندین اثر من جمله در راستای وحی‌شناسی از حجج اسلام علوی مهر و سعیدی‌روشن و آیت‌الله معرفت نوشته و مبدل به کتب درسی شده هست.

نویسنده تفسیر مهر با بیان اینکه در مورد زبان قرآن و متدلوژی درک آثاری مثل زبان دین و قرآن توسط حجت‌الاسلام ساجدی نوشته شده، دنبال کرد: در مورد فرهنگ زمانه و نفی شبهه اقتباس قرآن از فرهنگ زمانه و عدم تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ آن دوره، بنده در سال ۷۶ مقاله‌ای درج کردم ولی امروز ده‌ها اثر در این باره داریم، علاوه بر این بحث هرمنوتیک از دهه ۷۰ مطرح گردید و روشنفکران این موضوعات را به تبعیت از مستشرقین وارد کشور کردند و امروز کتبی در نقد دیدگاه آنها تعلیم می‌شود.

ریاست مدرسه عالی قرآن و حدیث به تفاسیر سنتی اشاره نمود و اظهار کرد: پیش از انقلاب آیت‌الله خوئی، عبدالاعلی سبزواری و علامه طباطبایی تفاسیری نوشته بودند. گرچه المیزان هم دارای گرایش اجتماعی بود، ولی بعد از انقلاب با وجود اینکه مجدداً تفاسیر سنتی جمع آوری گردیدند، ولی دارای نوآوری بودند و عمدتاً با روش اجتهادی و متناسب با فضای روز کشور تدوین گردیدند. تفسیر کوثر توسط آیت‌الله جعفری نوشته شده که گرچه به روش ترتیبی و سنتی هست، ولی نوآوری دارد و من جمله روش‌های اجتهادی آن هست؛ تفسیر «جامع اثری» آیت‌الله معرفت، «الفرقان» آیت‌الله صادقی و تفاسیر نور، نمونه، مهر، راهنما و … نگارش گردید که به لحاظ فضای تفسیری متمایز از نمونه‌های همانند گذشته می باشند.

رشد تفاسیر میان‌رشته‌ای و تطبیقی

رضائی اصفهانی با اهتمام بر رشد تفاسیر میان‌رشته‌ای بویژه تفاسیر تطبیقی بعد از انقلاب هست، تصریح نمود: پیش از انقلاب جز مورد ها شاذ و نادر چیزی سراغ نداریم، ولی امروز تفاسیر تطبیقی قرآن و عهدین مبدل به درس شده و در بعضی دانشگاه‌ها در مقطع دکتری در حال تعلیم هست. آثاری چون ادیان زنده جهان و مبانی تفسیر فریقین نوشته شده و ده سال هست که قالب درسی در سامانه تعلیم وارد گردیده و ده‌ها پایان‌نامه به طور مثال در راستای تطبیق آیه تطهیر نوشته شده هست.

نویسنده تفسیر مهر به بحث ترجمه قرآن اشاره و اظهار کرد: چندسال پیش با مشارکت انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه همایشی برگزار کردیم و بر طبق احصائی که داشتیم صد ترجمه را یافتیم و رؤیت کریدیم. البته بعضی مدعی وجود بیشتر از این تعداد بودند، ولی ما بیشتر از این ندیدیم؛ بیشتر از نصف این ترجمه‌ها ذی ربط به بعد از انقلاب اسلامی هست و در کتابی با عنوان سیمای مترجمان قرآن چاپ گشته هست؛ رشد این مقدار ترجمه واقعاً عجیب هست، زیرا ۱۴۰۰ سال ترجمه قرآن یک طرف و ترجمه قرآن در چهار دهه موخر هم در طرف دیگر قرار دارد.

رضائی اصفهانی با برشمردن بعضی از این ترجمه‌ها مثل ترجمه آیت‌الله مکارم، حداد عادل، انصاریان، خرمشاهی، فولادوند، رضائی اصفهانی و مجتبوی دنبال کرد: از رخدادهای خوب بعد از انقلاب در ترجمه، روآوردن به کار تیمی در ترجمه هست، علاوه بر این ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر رشد قابل ملاحظه‌ای داشته هست و امروز قرآن به بیشتر از صد زبان من جمله ترکی استانبولی، چینی و تاجیک ترجمه و چاپ گشته هست.

ایجاد رشته دکتری ترجمه قرآن

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) اضافه کرد: از دیگر رخدادهای در راستای ترجمه رشد کیفی آن در کنار رشد اندکی هست؛ امروز دو واحد درس ترجمه در رشته قرآن و حدیث داریم و رشته دکتری ترجمه قرآن نیز ایجاد شده هست.

رضائی اصفهانی در ادامه به بحث جایگاه ها قرآنی و رشد و توسعه آن اشاره نمود و اظهار کرد: این جایگاه ها در دو بخش دولتی و خصوصی با رشد بسیاری مواجه بوده هست؛ من جمله می‌توان به ایجاد مرکز توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی در وزارت ارشاد، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات، گروه قرآن پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و چندین رسانه دینی و قرآنی مثل رادیو معارف، شبکه سیمای قرآن و خبرگزاری ایکنا اشاره نمود. علاوه بر این مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج)، انجمن قرآن‌پژوهی حوزه و ایجاد چندین مرکز پژوهشی قرآنی در دانشگاه‌ها، مؤسسات و دارالقرآن‌ها که بالغ بر صدها مورد هست.

وی در ایده ای به شبکه معارف قرآن، رادیو قرآن و رسانه‌های دینی تصریح نمود: پیشنهاد بنده این هست که در این ایام به معرفی اولین‌های قرآنی در محورهای ۱۶ گانه من جمله نخستین مجله قرآنی، نخستین سمینار قرآنی، نخستین مقاله قرآنی، نخستین پایان‌نامه قرآنی، نخستین رسانه قرآنی، نخستین رشته قرآنی، نخستین ترجمه و تفسیر قرآن و سایر اولین‌ها بمناسبت ایام الله دهه فجر بپردازند.

ریاست مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی(ص) العالمیه با بیان اینکه معرفی این دستاوردها به نسل جوان علت امیدواری آنها شده و به آینده انقلاب خوشبین خواهند گردید، تصریح کرد: بنده برای تحقق این پیشنهاد هر کمکی که از دستم برآید اعلام آمادگی برای مشارکت دارم.

انتهای پیام