آیت‌الله محسن غرویان، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، ، در مورد اهمیت عدالت در نظام اسلامی و چرایی عقب‌ماندگی نظام در این شاخصه علی رغم اینکه عدالت از با اهمیت ترین آرمان‌های انقلاب اسلامی بوده هست، اظهار کرد: عدالت را «وضع الشیء فی محله» (قرار دادن هر چیز در جای خودش) و «اعطاء کل ذی حق حقه» (دادن حق به هر مالک حق) تشریح کرده‌اند. اما این تعاریف بسیار کلی هست و تعیین مصادیق آن در جامعه بسیار مشکل هست.

لزوم شناسایی مصادیق ظلم‌های مخفی در جامعه 

وی اضافه کرد: خوب تر هست برای روشن کردن معنا عدالت، نقطه مقابل آن که نا عدالتی هست به خوبی تصریح گردد. وقتی عدالت در جامعه پژوهشگر نیست به این معناست که ضد آن، نا عدالتی، بر جامعه حاکم هست. در حقیقت وقتی نا عدالتی در جامعه‌ای باشد جایی برای عدالت نیست و برعکس. پس باید مصادیق نا عدالتی شناسایی گردد.

غرویان با بیان اینکه نا عدالتی به دو قسم خفی (پنهان) و جلی (آشکار) تقسیم می‌شود، اظهار کرد: آنچه که بسیار اهمیت دارد نا عدالتی مخفی هست که بسیار در جامعه اتفاق می‌افتد و قابل درک نیست و گاها هم نا عدالتی شمرده نمی‌شود ولی تبعات  و آثار منفی خود را بر جامعه می‌گذارد. به‌ عقیده من اهتمام رهبر معظم انقلاب در مورد عقب‌افتادگی در حوزه عدالت، اشاره به همین ظلم‌های مخفی و خفی دارد. از این منظر شناسایی ظلم‌های خفی لزوم مضاعفی پیدا می‌کند.

بداخلاقی‌های سیاسی و اجتماعی مصداق بارز نا عدالتی خفی هست

استاد حوزه و دانشگاه عنوان نمود: نکته دیگر اینکه نا عدالتی به عنوان نقطه مقابل عدالت، در حوزه‌های متفاوت هست. در حالی که گمان عمومی این هست که نا عدالتی زیادتر در مسئله های اقتصادی و ذی ربط به مال و ثروت آحاد جامعه هست در حالی که نا عدالتی مثل عدالت حوزه‌ها و ابعاد بسیار متعددی را در برمی‌گیرد. به عنوان نمونه آبرو و حیثیت اشخاص من جمله حوزه‌هایی هست که امکان دارد نا عدالتی در آن بسیار اتفاق افتد و اتفاقا بداخلاقی‌های سیاسی و اجتماعی که در جامعه ما افزایش یافته مصداق بارز نا عدالتی خفی هست. بردن آبروی اشخاص، تحقیر شخصیت اشخاص و ترور شخصیت از مصادیق همین نوع نا عدالتی هست.

غرویان یادآور گردید: در کنار این، تفرقه‌افکنی‌ها، جناح‌گرایی‌ها و دعواهای میان قوا و دستگاه‌ها از دیگر مصادیق با اهمیت نا عدالتی و به دیرکرد افتادن اجرای عدالت هست. چند دستگی و جدایی زمنیه تعدی به حقوق دیگری را فراهم می‌سازد و به هر میزان که نا عدالتی از هرنوع آن گسترش یابد تحقق عدالت دور از دسترس‌تر می‌شود.

وی تصریح کرد: ما بیشتر از آنکه در حوزه اقتصاد و مسائل مالی باید به فکر عدالت باشیم باید به فکر شناسایی و برطرف ظلم‌های مخفی بوده و بنیان‌های اخلاقی و فکری جامعه را تقویت نماییم تا ظلم‌های مخفی و معلوم بروز و ظهور پیدا نکند و آن زمان هست که عدالت در ابعاد متفاوت خود را نشان خواهد داد.

به چه سبب حکومت با کفر باقی می‌ماند و با نا عدالتی نه؟

غرویان در مورد حدیث «الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم» و تقدم عدالت بر ایمان اظهار کرد: کفر امکان دارد در گروهی از اشخاص یک جامعه باشد.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه اظهار کرد: به عبارتی امکان دارد اکثریت جامعه‌ای کافر باشد، اما چون قانون را رعایت می‌کنند و به حقوق یکدیگر احترام می‌گذارند، می‌توانند به طور مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی کنند. وقتی قانون مراعات گردد و حکام و مردم به حقوق و وظیفه ها متقابل هم توجه داشته باشند، عدالت (به طور نسبی) بر چنین جامعه‌ای حاکم می‌شود و در این شرایط هست که ملک(حکومت) علی رغم کافر بودن باقی می‌ماند زیرا عدل بر نا عدالتی غلبه دارد.

وی با اهتمام بر اینکه نا عدالتی زمانی گسترش می‌یابد که قانون‌شکنی توسعه پیدا کند، اظهار کرد: در آن زمان هست که چند دستگی ایجاد شده و عده‌ای بر عده دیگر نا عدالتی روا می‌دارند و این پایه‌های یک حکومت را سست می‌کند. بنابر این نا عدالتی موجب شکاف طبقاتی و گسست اجتماعی می‌شود و چنین حکومتی با هر اسمی، دینی یا سکولار، تداوم پیدا نمی‌کند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری

انتهای پیام