به گزارش پایگاه خبری،فرهنگی شهرکریمه به نقل از محور خبرنگاران ایکنا، نبأ، بمناسبت ۲۵ شوال، سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) با آیت‌الله سیدعلی مقدم قوچانی، استاد اخلاق، نویسنده و محقق حوزوی، ابوشهید و امام جماعت مسجد علوی مصاحبه ای انجام گردید که تفضیل آن را در ذیل میخوانید:

آیت‌الله مقدم قوچانی ضمن عرض تسلیت بمناسبت شهادت ریاست مذهب شیعه حضرت امام جعفر صادق(ع) به محضر امام زمان(عج) و مقام معظم رهبری و همه شیعیان اهل‌بیت اظهار کرد: امام صادق(ع) در ۱۷ ماه ربیع‌الأول سال ۸۳ متولد شدند و شهادت آن حضرت ۲۵ شوال سال ۴۸ هجری قمری هست و دلیل شهادت هم مسمومیت به وسیله انگور زهرآلود توسط منصور دوانیقی خلیفه عباسی هست و سن مبارک حضرت موقع شهادت ۶۵ سال بود.

این محقق حوزه که از شاگردان امام خمینی رهبر فقید انقلاب اسلامی بوده  در جواب به این سوال که به چه سبب امام جعفر صادق(ع) را « صادق» می‌گویند؟ تعریف کرد: چون روایت داریم از پیغمبر اکرم(ص) سوال می‌کنند که امامان بعد از خودتان چند نفر می باشند و چه کسانی می باشند؟ حضرت در جواب می‌فرماید ۱۲ نفر جانشین و امام بعد از من می باشند این روایت که می‌خواهم عارض شوم در کتب اهل سنت هم آمده هست؛ در کتاب یَنابیعُ المَوَدّه لِذَوی القُرْبی(چشمه‌سار دوستی و محبت به ‌ذوی‌القربی) کتابی در مورد زندگانی اهل بیت پیامبر اسلام(ص)، فضایل آنان و اعتبار مودت وی به ویژه حضرت علی(ع)، نوشته سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی (متوفای ۱۲۹۴ق) از عالمان اهل سنت حنفی مذهب در قرن سیزدهم هجری. نویسنده، کتاب را در صد باب با مباحث متفاوت و بدون نظم خاصی آورده و در آن از مراجع شیعی هم استفاده خ هست. در باب « أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِمِنْکُمْ » و « باب النص علی الأئمه الإثنی عشر من النبی» وقتی سوال می‌شود از  پیامبر(ص)  آن حضرت نام های امامان را به ترتیب از  امام علی(ع)  آغاز می‌کند تا امام زمان نام می‌برد.

امام جماعت مسجد علوی دنبال کرد: بعد از پیامبر سوال می‌کنند که خلیفه ششم شما فرمودید امام جعفر صادق(ع) به چه سبب وی را صادق می‌گویند؟  در صورتی که همه این امامان  ما صادق می باشند پیغمبر در جواب اظهار کرد: حضرت امام سجاد(ع) در مورد ملقب شدن امام ششم به «صادق» فرمودند: صادق یعنی راستگو و به امام ششم لقب صادق داده‌اند چون که در امامت خود راست اظهار می کرد در مقابل جعفر کذّاب که بعد از رحلت آن حضرت ادعای امامت کرد و وی را کذّاب اظهار کردند. به این سبب امام جعفر صادق(ع) را صادق نامیدند که با جعفر کذاب اشتباه گرفته نشود.

آیت‌الله سید علی مقدم قوچانی با اشاره به آیه ۱۱۹ سوره توبه « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ؛ ای کسانی که ایمان آورده‏ اید از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.»  »  گفت: در این آیه تبین شده هست که همه امامن و امامان و وجود خاتم الأنبیاء حضرت محمد مصطفی صادقین می باشند.

این فقیه مکتب اهل بیت در جواب به این سوال که  به چه سبب امام صادق(ع) را ریاست مذهب شیعه می‌گویند؟ تعریف کرد: امام صادق(ع) مذهب شیعه را احیاء کرد و  بدعت‌هایی که بنی امیه و بنی عباس بعد از پیغمبر گذاشته بودند، غبار روی مذهب را گرفته بود  که امام(ع) در مقابل این بدعت‌ها و غبارهایی که مذهب را گرفته بود مبارزه و ایستادگی کردند و مذهب شیعه و جعفری  را احیاء کردند و امام به گفته شیخ  مفید ۴۰۰۰ هزار شاگرد داشتند در علوم متفاوت در علم مناظره، هشام بن حکم، در روایات ، زراره، ابوبصیر، حتی در علوم امروز که علوم جدید موسوم هست نظیر علم فیزیک، شیمی، نجوم، هیئت، ریاضیات و زمین شناسی، جابر بن حیان را تربیت کرده بودند.

این نویسنده، محقق و محقق حوزوی دنبال کرد: دکتر گوستاو لوبون فرانسوی کتابی دارد به نام  «تاریخ تمدن اسلام و عرب»  در این کتاب نوشته هست که امام صادق که امام شیعیان هست و ۴۰۰۰ هزار شاگرد داشتند در علوم متفاوت من جمله یکی از شاگردان آن حضرت را  که جابر بن حیان هست، نام برده که در زیادی از علوم که امروزه علوم جدید موسوم هست، رساله‌های متعددی از جابر بن حیان را در کتابخانه‌های فرانسه رویت کرده‌ام.

امام صادق علیه السلام از منظر دانشوران اهل تسنن

آیت‌الله مقدم قوچانی اظهار کرد: امام صادق(ع) افتخار همه مسلمین من جمله شیعیان هست به جهتی که در مورد عظمت امام صادق(ع) نه فقط توسط شیعیان به فراوانی حرف گفته شده هست، بلکه در این باره جمع کثیری از دانشوران و بزرگان اهل تسنن و جماعت لب به حرف گشوده‌اند؛ «نعمان بن ثابت بن زوطی » سرشناس به «ابو حنیفه » (80 – 150ه. ) ) پیشوای فرقه حنفی که از نظر زمانی معاصر با امام صادق (ع) بود، در مورد عظمت امام صادق(ع) سخنان و اعتراف های خوبی دارد. من جمله در مورد آن حضرت گفته هست:

« من جمله در مورد آن حضرت گفته هست:«ما رأیت افقه من جعفر بن محمد و انه اعلم الامه »؛ من فقیه تر و داناتر از جعفر بن محمد ندیده ام. او داناترین فرد این امت هست. بزرگان و علمای اهل سنت و ابوحنیفه که در کلاس امام صادق شرکت می‌کردند می‌گویند که ما هر چه داریم از امام صادق(ع) داریم. 

علم واقعی نزد امام صادق(ص) هست

 شاگرد امام خمینی(ره) دنبال کرد: عنوان بصری که خود از اهل سنت بود در بحار‌الأنوار می‌گوید: بعد از ۹۰ سال عمر کرده هست و نزد علمای آن زمان که ابوحنیفه، علمای شافعی، علمای مالکی، علمای حنبلی، علمای بصره، علمای  کوفه و مدینه را رفته هست بعد از ۹۰ چند سال متوجه می‌شود که همه آنان سراب بوده هست؛ علم واقعی که حیات جاویدان و سعادت آدم را تأمین می‌کند نزد امام صادق(ع) هست عنوان بصری می‌گوید؛ روزی به محضر امام صادق‌(ع) رفتیم از وی خواستم که به من علم بیاموزند، حضرت ابتدا وی را اذن نمی‌دهد. عنوان بصری متوسل به پیغمبر می‌شود و پیامبر را واسطه قرار می‌دهد تا قلب امام صادق(ع) برای علم آموزی نرم گردد بعد که دو مرتبه محضر امام صادق(ع) می‌آید امام اذن می‌دهد.

کتاب توحید مفضل در حوزه‌های علمیه تعلیم گردد

آیت‌الله مقدم قوچانی در جواب به این سوال که چه طور طلاب می‌توانند مسیر مبارزاتی و علمی امام صادق(ع) را ادامه دهند؟ اظهار کرد: امام صادق(ع) کتابی دارد به نام  توحید مفضل، کتابی هست مشتمل بر حدیثی طولانی از امام صادق(ع) با مبحث حکمت و خداشناسی و اسرار آفرینش که طی چهار جلسه بر مفضل بن عمر جعفی املا شده هست که حضرت در رد مادیین این کتاب را نوشته که باید در حوزه‌‌های علمیه تعلیم گردد اما در کمال تأسف مغفول واقع شده هست.

نویسنده کتاب گوهر هدایت دنبال کرد: درسی که واقعه ی عنوان بصری به طلاب می‌دهد این هست که زگهواره تا گور دانش بجوی، طلاب باید استقامت به خرج دهند و از دروس، تهمت‌ها و شرایط زمان که برای طلاب و روحانیون پیش می‌آید خسته نشویم.

آیت‌الله مقدم قوچانی اظهار کرد: امام صادق(ع) در روایتی که در اصول کافی و مواعظ العددیه آمده که خصوصا طلاب هم باید بخوانند می‌فرماید: «وَجَدْتُ عِلْمَ النَّاسِ فِی أَرْبَعٍ أَوَّلُهَا أَنْ تَعْرِفَ رَبَّکَ وَ الثَّانِیَهُ أَنْ تَعْرِفَ مَا صَنَعَ بِکَ وَ الثَّالِثَهُ أَنْ تَعْرِفَ مَا أَرَادَ مِنْکَ وَ الرَّابِعَهُ أَنْ تَعْرِفَ مَا یُخْرِجُکَ مِنْ دِینِکَ همه علم مردم را در چهار چیز یافتم: اول اینکه پروردگار خود را بشناسی. دوم اینکه بدانی با تو چه کرده، سوم اینکه بدانی او از تو چه خواسته و چهارم اینکه بدانی چه چیز تو را از دینت خارج می‌کند.

وی در توضیح فراز چهارم این حدیث اظهار کرد: امام خمینی(ره) ارتباط با آمریکا را ارتباط گرگ و میش قلمداد می‌کردند و ملت ایران باید سخنان مقام معظم رهبری را گوش فرا دهند که ضاله نشوند.

علامت بهشتیان در بیان امام صادق(ع)

امام جماعت مسجد علوی اظهار کرد: امام صادق(ع) در حدیثی که در مواعظ العددیه آمده هست علامت بهشتیان را چهار چیز می‌فرماید: ان لاهل الجنه اربع علامات: وجه منبسط ولسان لطیف وقلب رحیم وید معطیه. بهشتى‌ها چهار نشانه دارند: روى گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.

این محقق حوزوی در تعریف این حدیث اظهار کرد: وجه منبسط یعنی: گشاده رو، خوش برخورد و خوش اخلاق با مردم باشیم با صورت عبوس و اخمو با کسی ملاقات نکن، لسان لطیف یعنی:  زبان نرم و ملایم داشته باش که خداوند متعال در آیه ۶۳ سوره فرقان می‌فرماید: «وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا؛ بندگان خاص خداوند رحمن آنان می باشند که با آرامش و بی تکبر بر زمین راه می‏روند و هنگامی که جاهلان آنان را بیننده سازند به آنان سلام می‏گویند (و با بی اعتنائی و بزرگواری می‏گذرند)»

وی دنبال کرد: قلب رحیم یعنی: دل مهربان، همه را دوست داشته باش و در این باره اظهار کرد:

 بنی آدم اعضای یکدیگرند

که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار

آیت‌الله مقدم قوچانی با تاکید بر اینکه اگر به مردم یمن، کشور فلسطین، پاکستان و افغانستان نا عدالتی می‌شود مسلمین باید متأثر باشند و به قدر توانشان به آنان کمک کنند اظهار کرد: در فراز آخر حدیث آمده ید معطیه؛ و ید معطیه یعنی  انسان باید به قدر توانش به مساکین و فقرا  و محتاجین کمک کند.

امام جماعت مسجد علوی دنبال کرد: بعضی‌ها در مورد این روایت می‌گویند این سه تا اول، خوب است  و می‌شود آن را  انجام داد ولی ید معطیه که می‌رسد عقب می‌کشند و بعضی‌ها نماز شب خوب می‌خوانند، مسجد می‌روند و شعار خوب می‌دهند ولی حق خدا و پیغمبر را از مالشان جدا نمی‌کنند.

جهاد با مال خیلی سخت هست

شاگرد آیت‌الله العظمی بروجردی اضافه کرد: قرآن می‌فرماید: « وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ» در مورد جهاد در آیات و روایات، خداوند متعال اول جهاد با مال را بیان کرده هست و جهاد با مال خیلی سخت هست و برخی از مردم می‌گویند که من زحمت کشیده‌ام به چه سبب وجوهات شرعیه بدهم در جواب به این اشخاص باید اظهار کرد: شما اگر زحمت کشیده‌ای و مالت، مال حلال هست باید وجوهات شرعیه را بدهی اگر مالت حرام باشد که همه این مال برای مردم هست.

استاد اخلاق حوزه علمیه دنبال کرد: امام رضا(ع) هم در حدیثی می‌فرماید: خداوند در قرآن، نماز را با زکات توأم قرار داده هست؛ « اقیموا الصلاه و آتوا الزکاه » اگر شیعیان ما نماز بخوانند ولی زکات در مالشان واجب باشد خداوند نماز آنان را قبول نمی‌کند.

آیت‌الله مقدم قوچانی در جواب به این سوال که چه کارکنیم که شیعه واقعی حضرت باشیم؟ تعریف کرد: روز عیدی بود که خلفا جلوس می‌کردند و مردم به دیدنشان می‌آمدند و منصور  به بزرگان هم پاداش می‌دادند و امام صادق(ع) هم به عنوان تقیه و اجباراً آمدند.

نویسنده و محقق حوزوی دنبال کرد: امام صادق(ع) رسید به شخصی به نام شقرانی که جدش از اصحاب رسول خدا بوده و ارتباط با پیغمبر داشته هست و حضرت به دوستان می‌رسید احوال پرسی می‌کردند دید شقرانی  خیلی دلخور هست اظهار کرد مشکل چیست؟ شقرانی اظهار کرد: امروز منصور به دیگران عیدی می‌دهد و من را راه نمی‌دهند که بروم پیش منصور و دستم تهی هست حضرت تشریف برد و جایزه‌ای برای شقرانی گرفت وقتی حضرت آمد دید شقرانی با اشخاص فاسد هم معاشرت می‌کند و آلودگی‌هایی هم داشت و جوانان مراقب باشند که با اشخاص فاسد معاشرت نکنند و  برای اینکه شیعه واقعی حضرت شویم موعظه‌ای امام صادق(ع) به شقرانی کرده هست که جالب هست:  «ان الحسن من کل احد حسنٌ و انّه منک احسن لمکانک منّا، و انّ القبیح من کل احد قبیح و انّه منک اقبح؛ اى شقرانى! نیکى از هر شخص نیکو هست، ولى از تو که به ما نسبت دارى نیکوتر هست، و زشتى از هر کسى زشت هست ولى از تو زشت‏تر.»

»آیت‌الله مقدم قوچانی دنبال کرد: جد تو شقرانی با پیامبر ارتباط داشته هست و اگر کار قبح که تو انجام دهی این کار برای تو زشت‌تر هست چون تو به ما انتساب داری و همین گونه شیعیان، ما شیعیان وصل شدن به اهل بیت داریم اگر کار اشتباهی انجام دهیم دشمنان می‌گویند کل شیعیان اینچنین می باشند و اگر طلاب و روحانیون که پیرو  اهل بیت می باشند باید شرایط اسلامی و دینی را رعایت کنند و اگر اشتباهی از  طلاب و روحانیون سر بزند مردم می‌گویند تمام مردم و روحانیون این چنین می باشند به همین سبب باید طلاب و روحانیون خیلی مراقب باشند که از آنان اشتباهی سر نزد و در همین راستا از پیامبر اکرم(ص) روایت هست: قال رسولُ اللّه ِ(ص): صِنفانِ مِن اُمَّتی إذا صَلُحا صَلُحَت اُمَّتی ، و إذا فَسَدا فَسَدَت اُمَّتی ، قیلَ : یا رسولَ اللّه ِ ، و مَن هُما ؟ قالَ : الفُقَهاءُ و الاُمَراءُ .پیامبر خدا (ص) فرمودند : دو گروه از امّت من می باشند که اگر آنان درست گردند امّتم درست گردد و اگر آنان فاسد گردند امّتم فاسد گردد. عرض گردید: اى رسول خدا! آن دو گروه کدامند؟ فرمود: فقیهان و زمام داران.

حجاب حکم قرآن هست

این استاد اخلاق حوزه علمیه  با تاکید و در جواب به این سوال که چه کنیم که شیعه واقعی حضرت باشیم؟ اظهار کرد: بانوان، حجاب اسلامی را رعایت کنند و حجاب اسلامی نه فرمان امام خمینی(ره) هست و نه هیچ مرجع تقلیدی  بلکه حکم قرآن هست و در سوره احزاب و سوره نور  این مساله آمده هست.

آیت‌الله مقدم قوچانی دنبال کرد: خداوند متعال در آیه ۵۹ سوره احزاب می‌فرماید: « یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمً؛ ای پیامبر! به همسران و دخترانت و بانوان مؤمنین بیان کن جلبابها (روسری های بلند) خود را بر خویش فرو افکنند، این کار برای اینکه (از کنیزان و آلودگان) شناخته گردند و مورد آزار قرار نگیرند خوب تر هست و (اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنان سر زده) خداوند به طور مستمر غفور و رحیم هست.»

»امام جماعت مسجد علوی اظهار کرد برای اینکه شیعه واقعی حضرت شویم؛ باید واجبات دین را انجام دهیم و از محرمات دوری کنیم و امام صادق(ع) در همین مضمون روایت دارند که می‌فرمایند: «مَعاشِرَ الشیعهِ! کُونوا لَنا زَیْنا وَلا تَکونوا عَلَیْنا شَیْنا، قولوا لِلنّاسِ حُسْنا، واحْفَظوا ألْسِنَتَکُمْ وَکُفُّوها عَنِ الفُضولِ وقَبیحِ القَوْلِ؛ ای گروه شیعه! زینت ما باشید نه موجب ملامت و سرزنش ما، با مردم نیکو حرف بگویید، و زبانتان را محافظت کنید و آن را از زیاده روی و زشت گویی بازدارید.»

آیت‌الله سید علی مقدم قوچانی در انتهاء این صحبت حرف خود را با ابیاتی بهمراه توضیح ابیات که در ذکر فاجعه امام صادق(ع) هست انتهاء برد:

دلا به سوگ نشین در عزای حضرت صادق

ز دیده اشک بریز از برای حضرت صادق

به نشر علم بعد از باب او کس نشنیده

کسی دست یافته باشد بپای حضرت صادق

ولیک حیف که مصور با جفای زیادش

نمود تنگ جهان را برای حضرت صادق

 » نیمه شب  به خانه حضرت ریختند و حضرت را تبعید کردند از مدینه به کوفه و حضرت را  زندانی کردند.

باین ظلم  ننمود بسنده عاقبه الأمر

خموش نمود به زهرش صدای حضرت صادق

براستی که ظلم کاری بنی عباس نبود منحصراً ماجرای  حضرت صادق

و دعبل خزاعی هم شعری دارد که باید در توضیح این بیت از شعر گفته گردد:

«أری بنی‌امیّهَ معذورینَ إن قَتَلوا / ولا أری لبنی العباسِ مِن عُذُرِ

ابناءُ حربٍ و مروانٍ و اُسرتُهُم / بنو معیطٍ وُلاهُ الحِقدِ وَالوغَرِ

قومٌ قَتَلتُم علی‌الإسلامِ اوّلَهُم / حَتّی اذا استَمکَنوا جازوا علی‌الکُفرِ؛ ترجمه: بنی‌امیه اگر فرزندان پیامبر و اهل بیت وی را بکشند، آن‌ها را در این کار معذور می‌بینم ولی در مورد بنی‌عباس عذر و دلیلی نمی‌بینم. فرزندان حرب (پدرابوسفیان) و مروان و خانواده‌ی آن‌ها و بنی‌معیط و همه‌ی حاکمانی که کینه‌توز و ستمگرند. بنی‌امیه همان قومی می باشند که شما با دستاویز کردن اسلام، سرانِ آن را کُشتید ولی چون چیره گردیدند از روی کفر به انتقام‌جویی و خون‌خواهی برخاستند.»

چه ظلمها که بآل علی رسید از آنان

یک از هزار شده هست ابتلای حضرت صادق

علی بس هست دل آتش گرفت در غم و الم او

همین  بس هست برایم ولای حضرت صادق

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

علیرضا برومند

 انتهای پیام