به گزارش پایگاه خبری،فرهنگی شهرکریمه به نقل از خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛همزمان با آغاز دهه کرامت و خجسته میلاد حضرت معصومه(س)، در وصف این بانوی والامقام و برادر بزرگوارشان حضرت علی ابن موسی الرضا (ع)، هر آنچه گفته شده تا امروز گوشه چشمی از کرامات این خواهر و برادر و خاندان نبوت الهی هست.
درآستانه تولد این بانو که در تقویم ما به عنوان روز دختر نامگذاری شده هست، کرامت های بسیاری وجود دارد که در دوره زندگی حضرت معصومه (س) رقم خورده هست.
حضرت معصومه (س)، در روز اول ذیقعده سال ۱۷۳ هجری، در شهر مدینه چشم به جهان گشود و به کریمه اهل بیت (ع) معروف شد تا امامن اطهار (ع) به وجودشان افتخار کنند. امام رضا (ع) برادر بزرگوارشان به وی لقب «معصومه» به معنای بانویی بهشتی، غرق در عبادت و نیایش، پیراسته از قبح ها و شبنم معطر آفرینش دادند و فرمودند: «هرکس معصومه را در شهر قم زیارت کند، مثل کسی هست که مرا زیارت کرده است». مگر این بانو کیست؟ که امام صادق (ع) در رؤیای صادقه به آیت الله مرعشی که با دعا و رمز و نیاز، کوشش پیگیری را برای یافتن قبر مطهر حضرت زهرا (س) آغاز نموده خطاب فرمود: برتو باد به کریمه اهل بیت. بانویی که شفیع روز محشر می باشد مشابه مادر پاکش فاطمه اطهار(س).»
»حضرت معصومه (س) در سال ۲۰۱ هجری قمری برای دیدار برادرش امام رضا(ع) در طوس، از مدینه به ایران آمد؛ اما در میانه راه، به دلیل مریضی درگذشت و در شهر قم مدفون شد. عالمان شیعه، ویژگی‌های شخصیتی و علمی او را ستوده و از او روایاتی نیز نقل کرده‌اند.

در بعضی روایات، جایزه زیارت او، بهشت دانسته شده هست. شیعیان بر مرقد او بارگاهی ساخته‌اند که به حرم حضرت معصومه (س) شناخته می‌شود.
از القاب این حضرت (س) می‌توان به معصومه، طاهره، حمیده، بِرّه، رشیده، تقیه، نقیه، رضیه، مرضیه، سیده، اُخت الرضا اشاره نمود. در زیارتنامه‌ای، از دو لقب صدیقه و سیده نساء العالمین نیز برای او ذکر شده هست.

مقام علمی حضرت معصومه (س)

حضرت معصومه (س) من جمله زنان گرانقدر و والا مقام جهان تشیع هست و مقام علمی بلندی دارد. نقل شده که روزی جمعی از شیعیان، به قصد دیدار حضرت موسی بن جعفر (ع) و پرسیدن سوال هایی از وی ، به مدینه منوره مشرف گردیدند. چون امام کاظم (ع) در مسافرت بود، سوال های خود را به حضرت معصومه (س) که در آن هنگام کودکی خردسال بیش نبود، تحویل دادند. فردای آن روز برای دیگربار به منزل امام رفتند، ولی هنوز وی از عزیمت برنگشته بود. پس به ناچار، سوال های خود را باز خواستند تا در مسافرت بعدی به خدمت امام برسند، غافل از این که حضرت معصومه (س) جواب سوال ها را نگاشته هست. وقتی جواب ها را ملاحظه کردند، بسیار خرسند گردیدند و بعد از سپاسگزاری زیاد، شهر مدینه را ترک اظهار کردند. از قضای روزگار در بین راه با امام موسی بن جعفر (ع) رو به رو شده، واقعه ی خود را باز اظهار کردند. وقتی امام جواب سوال ها را مطالعه کردند، سه بار فرمود: پدرش فدایش.

مقام شفاعت
بر پایه بعضی از روایات، حضرت معصومه (س) از مقام شفاعت نزد خداوند بهره مند هست و شیعیان با شفاعت او وارد بهشت می‌شوند. من جمله این روایات امام صادق(ع) فرمودند: «در شهر قم، زنی از نسل من دفن می‌گردد که فاطمه نامیده می‌شود، با شفاعت او همه شیعیانِ ما وارد بهشت می‌شوند.»، »، علاوه بر این در زیارتنامه حضرت معصومه (س) به جایگاه او نزد خدا اشاره شده و از او درخواست شفاعت شده هست.

علل ازدواج نکردن حضرت معصومه (س)

به طور مستمر این سوال برای زیادی مطرح می شود که به چه سبب دخترهای امام کاظم(ع) بر خلاف اهتمام پیامبر(ص) ازدواج نکردند، اما باید اظهار کرد که این مساله علل مختلفی دارد. یعقوبی که از مورخین شیعه هست در مورد دلیل ازدواج نکردن دخترهای امام موسی کاظم(ع) می نویسد: حضرت امام موسی کاظم(ع) وصیت فرمود که دخترانش ازدواج نکنند، ولذا هیچکدام از آنان ازدواج نکردند، به جز(ام سلمه)که هم ازدواج حقیقی نبود، لکن وی از مصر عازم حج بود برای اینکه در این عزیمت محرمی داشته باشد با پسر عمویش قاسم بن محمد بن جعفرالصادق(ع) عقد محرمیت جاری کرد.
در جواب به این گفته یعقوبی باید اظهار کرد که اولا: گفته یعقوبی بی پایه و مخالف با سنت اهل بیت(ع) هست، زیرا ممکن نیست ائمه(ع) مخالف سیره جدشان رسول الله(ص) عمل نماید، زیرا که روایات زیادی از ناحیه مقدسه رسول الله(ص) بدست ما دست یافته که همه بیانگر از ارزش این امر مستحبی دارد تا جائی که حضرت ختمی مرتبت می فرماید(فلیس منی) یعنی اگر کسی ازدوج ننماید از من نیست. آیا معقول هست امامی که ما قائل به معصومیتش خواهیم بود این وصیت را در حق فرزندانش نماید، پس باید اظهار کرد که نظریه یعقوبی تهی از حقیقت و غیرمستند هست.
ثانیا: متن وصیتنامه حضرت امام موسی کاظم(ع) در طول قرنها و سالها از حوادث باقی مانده و در کتب تاریخی موجود هست که زنده یاد کلینی تمام وصیت آن حضرت را در کتاب شریف کافی نقل می نماید که نوشته؛ حضرت امام موسی کاظم(ع) در این وصیتنامه بعد از آنکه همه فرزندانش را به تبعیت از امام رضا(ع) دستور داد، در مورد فرزندانش فرموده: “وان اراد رجل منهم ان یزرج اخته فلیس له ان یزوجهاالا باذنه وامره، فانه اعرف بمناکح قومه”. “هرکدام از آنان اگر بخواهد خواهرش را تزویج دهد، بدون اجازه‌ و دستور امام رضا(ع)چنین حقی را ندارند، زیرا او به مصالح قومش در امر ازدواج از همه آنان آگاهتر است”.

در جای دیگر از همین وصیتنامه می فرماید: “ولا یزوج بناتی احد من اخوتهن من امهاتهن ولا سلطان ولا عم مگر برأیه ومشورته، فان فعلوا ذلک فقد خالفوا الله ورسوله وجاهدوه فی ملکه، وهو اعرف بمناکح قومه، فان اراد ان یزوج زوج، وان اراد ان یترک ترک”. «هیچ یک از دخترانم را نباید برداران مادری و سلاطین و یا عموهایشان شوهر دهند، مگر با نظر و مشورت حضرت رضا(ع) اگر بدون اذن او به چنین کاری اقدام کنند، با خدا و رسول خدا مخالفت ورزیده اند و در سلطنت خدا مناقشه نموده اند، زیرا او به مصالح قومش در امر ازدواج آگاهتر هست، پس هرکس را او تزویج دهد اطاعت کند و هرکسی را او تزویج نکند دستور برد»

ثانیا: متن وصیتنامه حضرت امام موسی کاظم(ع) در طول قرنها و سالها از حوادث باقی مانده و در کتب تاریخی موجود هست که زنده یاد کلینی تمام وصیت آن حضرت را در کتاب شریف کافی نقل می نماید که نوشته؛ حضرت امام موسی کاظم(ع) در این وصیتنامه بعد از آنکه همه فرزندانش را به تبعیت از امام رضا(ع) دستور داد، در مورد فرزندانش فرموده: “وان اراد رجل منهم ان یزرج اخته فلیس له ان یزوجهاالا باذنه وامره، فانه اعرف بمناکح قومه”. “هرکدام از آنان اگر بخواهد خواهرش را تزویج دهد، بدون اجازه‌ و دستور امام رضا(ع)چنین حقی را ندارند، زیرا او به مصالح قومش در امر ازدواج از همه آنان آگاهتر است”.

در جای دیگر از همین وصیتنامه می فرماید: “ولا یزوج بناتی احد من اخوتهن من امهاتهن ولا سلطان ولا عم مگر برأیه ومشورته، فان فعلوا ذلک فقد خالفوا الله ورسوله وجاهدوه فی ملکه، وهو اعرف بمناکح قومه، فان اراد ان یزوج زوج، وان اراد ان یترک ترک”. در رد این نظریه فوق دو جواب ذکر شده هست؛ اولا: ” «هیچ یک از دخترانم را نباید برداران مادری و سلاطین و یا عموهایشان شوهر دهند، مگر با نظر و مشورت حضرت رضا(ع) اگر بدون اذن او به چنین کاری اقدام کنند، با خدا و رسول خدا مخالفت ورزیده اند و در سلطنت خدا مناقشه نموده اند، زیرا او به مصالح قومش در امر ازدواج آگاهتر هست، پس هرکس را او تزویج دهد اطاعت کند و هرکسی را او تزویج نکند دستور برد»باید متذکر شد که در این وصیتنامه حضرت زیادتر خواستند، به فرزندان خود اعلام نماید که حجت خدا بعد از وی حضرت رضا(ع) هست و باید در هر موردی من جمله مساله ازدواج از آن حضرت اطاعت و اذن دریافت کنند.

بنابر بیان فوق باز فرمایش یعقوبی رد می شود و بی پایه بودن قول او را میتوان پی برد و بنابراین مالک کتاب(حیاه الامام موسی بن جعفر) به صراحت مجعول بودن نقل یعقوبی را علان نموده هست. نظریه دوم که در مورد عدم ازدواج دخترهای حضرت موسی بن جعفر(ع) داده اند این هست که گفته اند چون برای آن مخدرات هم کفو پیدا نمی شد بنابراین ازدواج ننمودند. در رد این نظریه فوق دو جواب ذکر شده هست؛ اولا: “سیره امامن اطهار(ع) این نبود که دخترهای خود را به جهت پیدا نشدن(کفو) در خانه نگه بدارند و مانع از ازدواج آنان شوند، لکن آنان عملا‌ و قولا مومن و مؤمنه را کفو یکدیگر می دانستند و امر می فرمودند که اگر دین و تقوای کسی را پسندید دخترهای خود را به همسری او درآورید.

ثانیا: در عصر امام کاظم(ع) جوانان مناسبی از اولاد امام حسن مجتبی(ع) و از تبار حضرت سیدالشهداء(ع) بودند که می توانستند کفو دخترهای آن حضرت باشند. بنابراین به احتمال زیاد نظر سوم درست می باشد و آن خفقان شدید هارونی هست. اختناق در عصر هارون الرشید به جائی دست یافته بود که کسی جرأت نداشت به در خانه‌ امام کاظم(ع) آمد و شد کند، کجا رسد به اینکه آرزوی دامادی آن حضرت را در سر بپروراند.

اما جواب دیگری نیز وجود دارد و آن اینکه اولا: فاطمه کبری حضرت معصومه(ع) در سال ۱۷۳ هـ .

فضیلت زیارت حرم حضرت معصومه (س)

ق بدنیا آمده و نظر به اینکه این بانو به اجماع مورخین بزرگترین دخترهای حضرت امام موسی کاظم(ع) بوده و علاوه بر این آن حضرت هم در سال ۲۰۱هـ . ق شهید شد باید اظهار کرد که وی در زمان شهادت امام کاظم (ع) ۱۰ سال زیادتر نداشت و تازه بحد بلوغ دست یافته بود چه رسد که مابقی دخترهای آن حضرت که از فاطمه معصومه(ع) کوچکتر بودند. ثانیا: چون مورخین عنایت کافی در تاریخ تولد و وفات و ازدواج اولاد ائمه(ع) و گاها خود ائمه(ع) نداشتند امکان دارد که آن مخدرات با تمام آن مسائل و مصایب و مشکلاتی که مطرح شد، ازدواج کرده و این سنت شایسته جدشان را پیروی کرده باشند مضافا براینکه(عدم الوجدان لا یدل علی عدم الموجود) چون مورخین مساله ازدواج اولاد ائمه(ع) را ذکر نکرده و یا در کتب تاریخی موجود نیست سبب بر ازدواج نکردن آن مخدرات نمی شود باشد اگر چه در مورد شخص حضرت معصومه(ع) همان دلائل فوق مبنی بر عدم ازدواجش کافی هست.

در بعضی مراجع شیعه، روایاتی در فضیلت زیارت حضرت معصومه (س) آمده هست.»؛ بر پایه روایاتی که از امام صادق (ع)، امام کاظم (ع) و امام جواد (ع) نقل شده، بهشت، جایزه کسی هست که او را زیارت کند.

زیارتنامه
البته در بعضی روایات، پاداش‌ بهشت، برای کسی دانسته شده که او را با معرفت و شناخت (عارفا بحقها) زیارت کند. امام جواد(ع) فرموده هست: «هرکس قبر عمّه‌ام حضرت معصومه (س) را در شهر قم زیارت کند، اهل بهشت می باشد.

»؛ علاوه بر این در ریاحین الشریعه از امام رضا (ع) نقل شده که هر کس معصومه را زیارت کند مرا زیارت کرده هست.

ورود حضرت معصومه (س) به شهر قم

در بعضی از کتب شیعه، زیارتنامه‌ای از امام رضا(ع) برای حضرت معصومه نقل شده هست.

علامه مراسمی این زیارتنامه را در تحفه الزائر آورده و در مقدمه آن یادآور شده هست که در این کتاب منحصرا زیارتنامه‌هایی را می‌آورد که سند آنان معتبر باشد. گفته شده هست حضرت زهرا (س) و حضرت معصومه تنها زنانی می باشند که زیارتنامه ماثوره (زیارت‌نامه‌ای که سند آن به معصوم می‌رسد) دارند.

در سال ۲۰۱ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى عزیمت تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو صورت گرفت و آن حضرت بدون این که کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه خود بیاورند راهى خراسان گردیدند. حضرت معصومه (س) یک سال بعد از هجرت تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو، در سال ۲۰۱ هجری قمری، به اشتیاق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، بهمراه عده اى از برادرهای و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع مى شد. در شهر ساوه عده اى از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانى مأمورین حکومت بهره مند بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ گردیدند، بنابراین تقریباً همه مردان کاروان شهید گردیدند، حتى بنابر نقلى حضرت (س) معصومه را نیز مسموم کردند.

عصمت امر نسبی هست. با توجه به روایاتی که در شأن و منزلت حضرت معصومه وارد گردیده هست،میتوان مرتبه ای از عصمت نه در حد امامن برای وی قائل شد. این مساله در حق چنین بانویی بعید به نظر نمی رسد؛ چون که این حد از عصمت به معنای دوری از گناه در زندگی عالمان بزرگ نیز زیاد رویت می شود.
به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) مریض گردیدند و چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود، قصد شهر شهر قم را نمود. حدوداً در روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجرى قمرى حضرت وارد شهر مقدس شهر قم گردیدند.

پی درج کرد:
و در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مى شود در منزل «موسى بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در این شهر زندگى کرد.
محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به اسم «بیت النور» بود که هم حالا محل زیارت ارادت مندان آن حضرت هست.
بر گرفته از سایت حضرت معصومه با تلخیص.
مراسمی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۹، ص۲۶۶؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۳۶۸. ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۵۳۶، ح۸۲۷؛ مراسمی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۹، ص۲۶۵.

حمیدی،‌عمه سادات زندگی حضرت معصومه(س)،‌ص

داخل بن سید، من لایحضره الخطیب، ج۴، ص۴۶۱
مراسمی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۵۴۸-۵۴۷؛ مراسمی، بحارالانوار، ج۹۹، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۶-۲۶۷.

مراسمی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۸، ص۲۹۰