به گزارش پایگاه خبری،فرهنگی شهرکریمه به نقل از ایکنا از خوزستان، در محله قدیمی لوریان دزفول، در حاشیه شرقی رودخانه دز، مدرسه ای قدیمی به اسم «مدرسه سید اسمعیل بن سیدشاهمیر» قرار دارد، مدرسه ای که روزگاری نه چندان دور محل زندگی، مطالعه و تحقق قرآن پژوه بزرگ معاصر، زنده یاد «علامه سیدعلی کمالی […]
به گزارش پایگاه خبری،فرهنگی شهرکریمه به نقل از ایکنا از خوزستان، در محله قدیمی لوریان دزفول، در حاشیه شرقی رودخانه دز، مدرسه ای قدیمی به اسم «مدرسه سید اسمعیل بن سیدشاهمیر» قرار دارد، مدرسه ای که روزگاری نه چندان دور محل زندگی، مطالعه و تحقق قرآن پژوه بزرگ معاصر، زنده یاد «علامه سیدعلی کمالی دزفولی» بوده هست.
سید اسمعیل بن شاهمیر نیای زنده یاد علامه کمالی دزفولی و تٲسیس کننده این مدرسه هست. نمای بیرون ساختمان مدرسه ترکیب آجر و کاشی کاری هست و فضای درونی آن تشکیل شده از حیاطی کوچک، کتابخانه و اتاق مطالعه زنده یاد علامه کمالی هست، مقبره زنده یاد علامه کمالی در وسط این اتاق قرار دارد و امروزه زیارتگاه ارادتمندان این عالم فرزانه از سراسر کشور هست. دیوارهای این اتاق که یادگار با ارزش روزهای حیات علامه کمالی هست، قفسه بندی شده و کتابخانه تخصصی علوم قرآنی و معارف این مدرسه را تشکیل می دهد، کتاب‌هایی که توسط علامه و اجداد وی تهیه گردیده و محل مراجعه آنان برای تدوین آثارشان بوده هست.
اتاقک کوچکی در کنار این کتابخانه قرار دارد که مقبره «حاج سید حسین ظهیرالاسلام» جد علامه هست و سقف آن دارای گنبد کوچکی هست که مزین به کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ هست. حاج سیّد حسین ظهیرالاسلام فرزند سیّد محمدرضا و او فرزند سیداسماعیل هست که در سال ۱۲۳۷ هجری شمسی در دزفول متولد گردید و در سن ۱۷ سالگی بهمراه شیخ شوشتری برای تحصیل به نجف اشرف مشّرف و در آنجا به درجه اجتهاد نایل گردید. این عالم دینی، در سال ۱۲۹۸ شمسی درگذشت و در این مدرسه به خاک سپرده گردید.
نوه او، زنده یاد علامه سیدعلی کمال دزفولی با داشتن آثار متعددی من جمله کتاب‌های با ارزش قانون تفسیر، تاریخ تفسیر، قرآن و جامعه سازی، جاء الحق، عرفان و سلوک اسلامی، شناخت قرآن، قرآن و مقام زن، تفسیر قرآن برای همه و علاوه بر این آثار دیگری در حوزه معارف، اجتماعی و ادبیات عامه از مفاخر استان خوزستان هست.
مدرسه سیداسماعیل بن شاهمیر که امروز به اسم حوزه قرآن پژوهی علامه کمالی نیز یاد می‌شود از یادگارهای با ارزش و بی مثل این عالم جهان تشیع هست. به گفته سید مجتبی مجاهدیان، شاگرد علامه کمالی دزفول این مدرسه مکانی کوچک اما قدیمی‌ترین حوزه علمیه دزفول هست که بیشتر از ۲۰۰ سال قدمت دارد.
شخصیت‌های بزرگی از این مدرسه خارج شدند؛ کسانی مثل «سید حاج حسین ظهیرالاسلام دزفولی« و پیش از وی «مرحوم سید محمدرضا دزفولی» و تٲسیس کننده مدرسه «آیت‌الله سید اسماعیل» فرزند شاهمیر بوده هست. سید اسماعیل از فارغ‌التحصیلان عتبات بوده که با مراجع تقلید قاجاریه هم‌درس بوده هست. وی این مدرسه را توسعه می‌دهد و بعد از او فرزندش سید محمدرضا و فرزندش آیت‌الله ظهیرالاسلام که عارف بزرگی بوده و در ریاضیات و هندسه آثار بزرگی دارد، در این امر اهتمام می‌ورزد.
فرزند سید ظهیر، زنده یاد سید رضی در جوانی مجتهدی مسلم بود و در بیست و پنج سالگی از عتبات اذن اجتهاد داشت. او مدتی در این مدرسه مستقر بود و در جوانی مرگ کرد. مرحوم علامه کمالی دزفولی فرزند سید رضی هست که بعد از درگذشت پدر، نزد عموی خود که ادیب بزرگی بود، پرورش یافت. آنهایی که در این مدرسه بودند شخصیت‌های معروف علمی می باشند.
مدرسه در کمال تأسف الان وضعیت پیشین را ندارد. بعد از «مرحوم سید صدرالدین» عموی علامه کمالی، کتاب‌های این مدرسه به تاراج رفتند و پس از ان زنده یاد علامه کمالی آنجا را سامان داد. در حال حاضر ۲۵۰۰ جلد کتاب در کتابخانه موجود هست که در راستای علوم قرآنی بی‌نظیر هست؛ این مدرسه مکان شایسته ای برای پژوهش محققان علوم قرآنی هست.
هوشنگ بوستان‌افروز از مدرسان دانشگاه دزفول و از کسانی هست که افتخار مصاحبت با استاد علامه کمالی دزفولی داشت. او در مورد این مدرسه گفت: اینجا مدرسه سید اسماعیل ظهیرالاسلام هست که قدمتی بیشتر از ۲۰۰ سال دارد. بزرگانی از این مدرسه خارج شده‌اند که از لحاظ علمی به درجه اجتهاد رسیدند و آثار گرانبهایی از خود به یادگار گذاشته‌اند. من جمله زنده یاد حاج سید حسین ظهیرالاسلام که طبق توصیف حالی که بر مزار وی انتصاب هست، با ۲۷ واسطه به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد.
زنده یاد ظهیرالاسلام از شخصیت‌های بزرگ عرفانی بوده هست (البته عرفان او غیر از عرفان‌های امروزی است) مالک نفس بوده، آثار و اشعار و غزلیات عرفانی نابی از خود به یادگار گذاشته که توصیف کامل و جامع آن به نقل از زنده یاد علامه کمالی دزفولی که مزار وی در این جا قرار دارد و از نوادگان زنده یاد ظهیر هست، موجود هست.
علامه کمالی از قرآن‌پژوهان معاصر هست که به جرأت می‌توانم بگویم بعد از زنده یاد علامه طباطبایی که تفسیرالمیزان را نوشته، قرآن‌پژوهی هم‌تراز وی در کشور نیست؛ آثاری مثل «قرآن؛ ثقل اکبر»، و «عترت؛ ثقل کبیر» از وی هست که مجموعه اینها به اسم «شناخت قرآن» در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی به عنوان «کتاب سال» شناخته گردید و علامه از دست ریاست جمهور وقت لوح تقدیر گرفت.
یکی از اقدامات سترگی که علامه از خود به جای گذاشت تفسیر قرآن هست که جلد اول آن به همت «سید مجتبی مجاهدیان» شاگرد علامه چاپ گردید و جلد دوم آن آماده چاپ هست که در حال حاضر گرانی هزینه‌های چاپ و کاغذ مانعی برای چاپ آن به وجود آورده هست.
در راستای ادبیات، زنده یاد علامه کمالی، آثار گرانبهایی از خود به یادگار گذاشته من جمله مجموعه «عزیز و نگار» که بیشتر از یک‌هزار و ۱۰۰ بیت هست و به تأسی از خسرو و شیرین نظامی سروده شده هست و جالب هست که خود زنده یاد علامه در بعضی جاها با سبب مدعا کرده که از نظامی موفق‌تر عمل کرده هست؛ مجموعه مثنوی جالبی هست که سفارش می‌کنم بخوانید بویژه جوان‌ترها.
در راستای ادبیات، آثار باارزشی مثل «گلستان امثال دزفولی» دارد که دربردارنده ۳۰۰ ضرب‌المثل دزفولی هست که منظم و نثر به شیوه گلستان سعدی آن را به رشته تحریر درآورده هست. یک روز در اینجا یک جمعی بود در عید مبعث، یکی از دوستان اظهار کرد: آقای کمالی با توجه به اینکه شما یک شخصیت قرآن‌پژوه و علمی هستید، آیا این کتاب کار سبکی نبود که شما آن را نوشتید؟ آقا عصبانی گردید و اظهار کرد: اتفاقاً خودکفاترین اثرم همین بوده هست.
دیگر اثر علامه؛ هزار حرف از حجازی (نویسنده شهید پیش از انقلاب) که منتخبی از اظهارات مطیع‌الدوله حجازی را جمع‌آوری کرد که این کتاب ۱۶ بار چاپ گردید. زنده یاد علامه شرحی بر این جملات قصار نوشته که جالب هست. زنده یاد علامه کمالی ۴ هزار بیت از مثنوی معنوی را توصیف کرده هست.
در راستای علوم قرآن و معارف زنده یاد علامه آثار بزرگی مثل خاتم‌النبیین(ص)، قرآن و مقام زن، همزیستی و معاشرت در اسلام و… دارد. علاوه بر این کتاب عرفان و سلوک اسلامی که کتاب جامعی در مراتب و کمالات سلوک عرفانی هست که کمیاب هست و یک جلد از آن در این کتابخانه موجود هست.
استاد کمالی دزفولی تاریخ مختصری در صدر اسلام دارد. کتاب‌هایی که بعد از مرگ وی چاپ گشته هست، یکی «هزار سخن» و دیگری «شناخت اسلام» هست که در توحید و معاد و نبوت و احکام و اخلاقیات هست و به نظر بنده مثل یک رساله می‌ماند. « «سیمای دزفول» اثر دیگری از علامه و آماده چاپ هست که تاریخ ۲۰۰ ساله موخر دزفول و وضعیت سیاسی- اجتماعی و فرهنگی این شهر هست.
این مدرس دانشگاه در مورد روحیات علامه کمالی دزفولی اظهار کرد: زنده یاد علامه کمالی شهرت‌طلبی را آفت می‌دانست و آدمی نبود که در پی آوازه باشد و با آن همه بار و توشه علمی آدم متواضعی بود.
اینجا مدرسه‌ای بود که در آن زندگی می‌کرد. از لحاظ دنیوی چیزی نداشت، با همین کتاب‌ها زندگی می‌کرد. روی همین میز تفسیر قرآن و آن همه آثار را درج کرد.
به لحاظ مراودات خانوادگی که با هم داشتیم از هفت سالگی با خانواده وی تردد داشتم و در دوران تحصیلات دانشگاهی از آثار وی بهره بردم. استاد بنده زنده یاد سید حسن سادات ناصری بود. علامه اظهار کرد: صائب بیشتر از صدهزار بیت شعر دارد، یک بیت برایت می‌خوانم که آن صدهزار بیت یک کفه ترازو و این بیت یک کفه دیگر هست:
نشئه پا در رکاب می، ندارد ارزش
مستی دنباله‌داری همچو چشم یار ده
علامه اظهار کرد: صائب بیشتر از صدهزار بیت شعر دارد، یک بیت برایت می‌خوانم که آن صدهزار بیت یک کفه ترازو و این بیت یک کفه دیگر هست: ایشان تک‌بیت‌هایی را از شاعرن متفاوت انتخاب نموده بودند. به طور مثال در مورد سعدی مجموعه‌ای از خود بر جای گذاشته به اسم «واقع‌بینی در آثار سعدی». وی قرآن‌پژوه هست اما در ادبیات هم به آثار ادبی بزرگ اشراف دارد. همیشه میگفت مولوی و سعدی و حافظ را؛ قرآن کریم، مولوی و سعدی و حافظ کرده هست.
علامه چند دفتر در موعظه دارد و نامه‌هایی به فرزندان خود دارد که خیلی جالب هست. مقالات متنوعی دارد که یک نمونه آن در دایره‌المعارف اسلامی (در مورد تشیع) چاپ گشته هست.
در کمال تأسف آثار علامه به سبب مشکلات مالی تجدید چاپ نمی‌شود. یک مشکل دیگر هم این هست که این آثار تخصصی می باشند و بیننده آن همگان نیستند. کتاب سیمای دزفول وی ، جلد دوم تفسیر و یکی دو اثر دیگر وی آماده چاپ هست اما هزینه چاپ آثار بالا هست.
وی به بیان خاطره‌ای از علامه کمالی پرداخت و اظهار کرد: خاطره‌ای از علامه در ذهن دارم. یک بار در مدرسه عالی شهید مطهری در تهران، علامه جعفری در مورد توصیف مثنوی گفت وگو می‌کردند و به موضوع عشق دست یافته بودند، زنده یاد کمالی هم نشسته بود. توضیح هایی که در مورد عشق می‌دادند باب میل علامه کمالی نبود؛ در همان جمع اظهار کرد: آقای جعفری ببخشید شما عاشق شدید؟ زنده یاد علامه جعفری- خدا رحمتش کند- اظهار کرد: آقای کمالی اکنون چه موقع این سوال هست؟ اظهار کرد: نه آقا ببخشید اگر عاشق شدید این حالات و روحیات عشق نیست که شما می‌گویید. اگر عاشق نشدید چه حقی دارید از عشق گفت وگو می‌کنید؟
داشت از دوره مصدق میگفت. زنده یاد علامه در کهولت سنش سفارش کرد اهتمام کن در هر شرایط و اوضاعی که هستی هر ۱۰ روز به این مدرسه سر بزنی. اظهار کردم چشم. اظهار کرد: نه.
با وجود اینکه مدرسه در خیابان کلیدی هست با وجود ترافیک خیابان، اما عجیب هست که اینجا آرامش خاصی دارد. بخصوص آن قسمت مدرسه که ساختمان قدیمی هست تابستان‌ها سرد و زمستان‌ها گرم هست. زنده یاد مهدی الهی‌قمشه‌ای چند سال پیش اینجا آمده‌اند و به آرامش این کتابخانه اذعان کرده‌اند.
انتهای پیام
Monday, 20 May , 2024